Αναλυτικό σημείωμα Μ. Παρτσαλίδη (14.2.1950)

Με το σημείωμα αυτό προς την ηγεσία του ΚΚΕ, ο Μήτσος Παρτσαλίδης επιχειρεί να κάνει μια κριτική αποτίμηση της δράσης του ΚΚΕ και να σταθεί στα αίτια της ήττας του ΔΣΕ. Κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ, είχε διατελέσει γραμματέας του ΕΑΜ και επικεφαλής της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης μετά την απομάκρυνση του Μ. Βαφειάδη. Ήταν μαζί με το τότε γραμματέα του ΚΚΕ Γ. Σιάντο στην αντιπροσωπεία του ΕΑΜ που υπέγραψε τη συμφωνία της Βάρκιζας το 1945.

Στο σημείωμά του κάνει κριτική και αυτοκριτική μέσα από μια σειρά από επισημάνσεις που ίσως αν γίνει τη σωστή στιγμή να είχαν συμβάλλει σε μια άλλη πορεία των εξελίξεων. Μέσα στο κλίμα της εποχής, η αμφισβήτηση της γραμμής παίρνει τη μορφή μιας καταιγιστικής προσωπικής κριτικής στο γραμματέα του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη. Η αποτίμηση της δράσης του ΚΚΕ και η αναζήτηση ευθυνών για την ήττα του ΔΣΕ μοιάζει με αξιολόγηση του Ζαχαριάδη, ενώ παραβλέπεται η συμφωνία του ηγετικού πυρήνα και η στήριξη της ΕΣΣΔ στην πολιτική γραμμή.

Ο Μ. Παρτσαλίδης σαν συνομιλητής της ηγεσίας του ΚΚΣΕ μπορούσε να κάνει την κριτική χωρίς να υποστεί άμεσα τις συνέπειες οργανωτικά μέτρα είτε την άθλια μεταχείριση του Κ. Καραγιώργη που είχε τραγικό τέλος στις φυλακές της Ρουμανίας εξαιτίας της διαφωνίας του με το Ζαχαριάδη και την ηγεσία του ΚΚΕ. Μετά την 3η συνδιάσκεψη (1950) όμως όπου αποδοκιμάστηκαν οι απόψεις, ακολούθησε η καθαίρεσή του από την ΚΕ του ΚΚΕ στην 2η Ολομέλειά της (1952). Αποκαταστάθηκε στην ΚΕ μετά την καθαίρεση του Ζαχαριάδη στην 6η Ολομέλεια του 1956 και παρέμεινε στην ηγεσία του ΚΚΕ μέχρι το 1968, οπότε και πρωτοστάτησε στη διάσπαση του ΚΚΕ και τη συγκρότηση του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Το σημείωμα δημοσιεύτηκε στο θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΕ Νέος Κόσμος (8/26, Αύγουστος 1950) με τα υλικά για την 3η Συνδιάσκεψης και αναδημοσιεύτηκε στο βιβλίο των Π. Ροδάκη-Μπ. Γραμμένου, «Η τρίτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950. Τα άγνωστα πρακτικά μιας σκηνοθετημένης δίκης εναντίον των πρώτων κομμουνιστών της αμφισβήτησης» (εκδ. Γλάρος).

Το κείμενο του σημειώματος είναι το εξής:

Προκαταρκτική παρατήρηση: Εδώ γίνεται προσπάθεια να εξετασθεί με πνεύμα κριτικής και αυτοκριτικής η δράση του ΚΚΕ τα τελευταία χρόνια. Δε στεκόμαστε στη θετική πλευρά της δράσης αυτής που θάτανε λάθος να την αρνηθούμε. Το ΚΚΕ και στην περίοδο της χιτλεροφασιστικής κατοχής και μετά ανάπτυξε σημαντική δραστηριότητα, που είχε σαν αποτέλεσμα το μεγάλωμα της επιρροής του. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως η δραστηριότητα αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα του αυ­θόρμητου κινήματος από τα κάτω.

Ι

Λάθη στην περίοδο του πολέμου. Αυτό τον καιρό από την ηγεσία του Κόμματος λείπει ο σ. Ζαχαριάδης που βρίσκεται σε στρατόπεδα στη Γερμανία.

Advertisements

Ν. Ζαχαριάδης: Καινούρια Κατάσταση – Καινούρια καθήκοντα

Το άρθρο του γραμματέα του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη αμέσως μετά την ήττα του ΔΣΕ στον Εμφύλιο Πόλεμο, εκλαϊκεύει τη γραμμή της ηγεσίας του ΚΚΕ στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ (9.10.1949) για τα αίτια της ήττας και επιχειρεί να χαράξει γραμμή για την επόμενη περίοδο. Η ήττα και η υποχώρηση του ΔΣΕ στις Λαϊκές Δημοκρατίες θεωρήθηκε αλλαγή τακτικής μπροστά σε νέα δεδομένα. Σαν νέα γραμμή προτείνεται η ανάπτυξη αγώνων με το μαζικό λαϊκό κίνημα, σε συνδυασμό όμως με τη δράση ανταρτομάδων, μέχρι οι συνθήκες να επιτρέψουν πάλι τον ένοπλο αγώνα.

Οι ευθύνες για την ήττα αποδίδονται στις επιλογές του Τίτο, αλλά και στην άρνηση του Άρη Βελουχιώτη να πειθαρχήσει στη συμφωνία της Βάρκιζας και να παραδώσει τα όπλα του ΕΛΑΣ το 1945. Παράλληλα υπάρχει η βασική εκτίμηση ότι υπήρξε μεγάλο πρόβλημα οργάνωσης του ανεφοδιασμού και των εφεδρειών του ΔΣΕ.

Στις δύσκολες συνθήκες που επικράτησαν μετά την ήττα του ΔΣΕ, ο Ν. Ζαχαριάδης και η ηγεσία του ΚΚΕ επιχειρούν να κρατήσουν το ΚΚΕ σε γραμμή σύγκρουσης με το καθεστώς των Αθηνών και τον ιμπεριαλισμό, προσπαθώντας να προλάβουν φαινόμενα ηττοπάθειας, συμβιβασμού και διάλυσης. Την ίδια στιγμή κλείνουν τη συζήτηση για την αποτίμηση της πάλης του ΔΣΕ, τα πραγματικά αίτια της ήττας και τις αντίστοιχες ευθύνες, για να προλάβουν την αμφισβήτηση της γραμμής και της ηγεσίας που έμοιαζε αναπόφευκτη. Παράλληλα προσπαθούν να διαχειριστούν τις σχέσεις με το ΚΚΣΕ. Εξάλλου σε εξέλιξη είναι μια μεταβατική κατάσταση στην ΕΣΣΔ που προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα με τη δημιουργία των Λαϊκών Δημοκρατιών και τη νίκη της κινέζικης επανάστασης, αλλά και να προετοιμαστεί για τη μετασταλινική εποχή.

Παρά την άμεση πρωτοβουλία του Ζαχαριάδη και της ηγεσίας του ΚΚΕ, θα υπάρξουν αντιδράσεις και από ηγετικά στελέχη που θα ζητήσουν αυτοκριτική στάση. Η Πλατφόρμα Βαφειάδη ήταν απλά μια πρώτη πρωτοβουλία αυτού του είδους. Θα ακολουθήσουν οι παρεμβάσεις του Μ. Παρτσαλίδη, του Κ. Καραγιώργη. Στην ανάλογη γραμμή με το άρθρο η ηγεσία του ΚΚΕ θα οργανώσει περίπου ένα χρόνο αργότερα την 3η Συνδιάσκεψη, όπου θα καταδικαστούν οι αποκλίσεις και τα στελέχη που τις εκφράσανε. Οι διαφωνίες αυτές και οι πικρίες από την αντιμετώπιση που είχαν θα συνεχίσουν να είναι εκρηκτικό υλικό, όπως δείχνουν η ανοιχτή σύγκρουση και τα επεισόδια βίας ανάμεσα στα εξόριστα μέλη του ΚΚΕ στην Τασκένδη το 1955, αλλά και οι συνεχείς καθαιρέσεις στελεχών στις Ολομέλειες της ΚΕ του ΚΚΕ που ακολούθησαν, με αποκορύφωμα την 6η το 1956 και την 7η Ολομέλεια το 1957. Εκεί αυτή η κρίση κορυφώνεται μέσα στο πλαίσιο και των αλλαγών στην ΕΣΣΔ μετά το θάνατο του Στάλιν (1953) και το 20ο συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956). Στα πλαίσια της αποσταλινοποίησης, όπως ονομάστηκε, με πρωτοβουλία του ΚΚΣΕ, το ΚΚΕ καθαιρεί τον Ζαχαριάδη στην 6η ολομέλεια και τον διαγράφει στην 7η.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη μπροσούρα «Καινούργια κατάσταση – καινούργια καθήκοντα. Οι διαπιστώσεις, η γραμμή και οι αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ (9-10-1949)», έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ και αναδημοσιευεται από το μπλογκ «Νίκος Ζαχαριάδης – αρχείο«.

Διαβάστε το άρθρο:

ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ

Οι διαπιστώσεις, η γραμμή και οι αποφάσεις της 6ης ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (9 Οκτώβρη 1949)

Η εσωτερική κατάσταση στην Ελλάδα μπήκε σε καινούργια φάση ύστερα από τις μάχες στο Βίτσι – Γράμμο τον Αύγουστο τούτου του χρόνου. Χαρακτηριστικό γνώρισμα, στην καινούργια αυτή φάση, είναι , από τη μια μεριά το γεγονός ότι οι κύριες δυνάμεις του ΔΣΕ, με απόφαση του ΓΑ του, σταμάτησαν τον πόλεμο, διατηρώντας ακέραιη τη μαχητικότητά τους, ενώ σε όλη τη χώρα τα αντάρτικα τμήματά μας συνεχίζουν τη δράση τους ενάντια στο καθεστώς της εξόντωσης του λαού, που εφαρμόζουν οι ξένοι και ντόπιοι εχθροί του. Και, από την άλλη, το γεγονός ότι η στρατιωτική επιτυχία του μοναρχοφασισμού στο Βίτσι – Γράμμο, όχι μόνο δε λιγοστεύει τις δυσκολίες και τις αντιθέσεις του, μα τις οξύνει ακόμα πιο πολύ. Οι δυσκολίες, οι αντιθέσεις, η ολόπλευρη κρίση, που μέσα της παραδέρνει η ελληνική αστοτσιφλικάδικη μακρόχρονη πολιτική αποικιοποίησης της χώρας και εξανδραποδισμού του λαού, όχι μόνο δε λύνεται με τη νίκη της αντίδρασης στο Βίτσι – Γράμμο (όπως δε λύθηκε και με τη δικτατορία του Μεταξά ή ύστερα από το Δεκέμβρη του 1944) μα προβάλλει πιο έντονα ακριβώς σας αποτέλεσμα της νίκης αυτής, εμπλουτισμένο και με τα προβλήματα που συσσώρευσε στη χώρα ο εμφύλιος πόλεμος, που άρχισε πριν 3,5 χρόνια.

Η κατάσταση για το μοναρχοφασισμό και ύστερα από το Βίτσι – Γράμμο, παραμένει κρίσιμη και για τον πρόσθετο, μα σημαντικό και καθοριστικό λόγο, ότι ο πόλεμος, που έδινε στην πλουτοκρατική αντίδραση, όχι μόνο το πρόσχημα να «αγνοεί» τα φλέγοντα εσωτερικά ζητήματα, που σήμερα περισσότερο παρά πριν ζητούν επιταχτικά τη λύση τους, μα και τη δυνατότητα να τα φορτώνει σε αυτόν όλα τα κακά, κρύβοντας όλα τα βρώμικά της μέσα στους καπνούς του, ουσιαστικά σταμάτησε ύστερα από την ειρηνική προσφορά της ΠΔΚ και ύστερα από το γεγονός ότι οι κύριες δυνάμεις του ΔΣΕ βάλαν το όπλο παραπόδα. Τώρα ο μοναρχοφασισμός είναι υποχρεωμένος να ατενίσει κατά πρόσωπο τα προβλήματα αυτά και να αποκαλύψει όλη την ανικανότητά του να κάνει κάτι για το λαό και τον τόπο, να δείξει πιο έντονα ακόμα όλη την αντιδραστικότητά του, την προδοσία και την ξενοδουλεία του σε όλη τους τη γύμνια.

Να γιατί η ειρήνη είναι για το μοναρχοφασισμό πιο δύσκολη από τον πόλεμο. Να γιατί οι δυσκολίες και οι αντιθέσεις του αντί να μικραίνουν θα φουντώνουν. Να γιατί και ύστερα από τη μάχη στο Βίτσι – Γράμμο, το εσωτερικό μας πρόβλημα παραμένει άλυτο. Παραμένει άλυτο γιατί δεν υπάρχει για το πρόβλημα αυτό μοναρχοφασιστική λύση. Ο μοναρχοφασισμός μπορεί να σφάζει, να ρημάζει, να γκρεμνά και να καίει. Δε μπορεί ποτέ να δημιουργήσει. Και η λύση για το νεοελληνικό εσωτερικό πρόβλημα παραμένει πάντα μία : η λαϊκοδημοκρατική αναδημιουργία. Να γιατί ο αγώνας συνεχίζεται, παρά το ότι σήμερα αλλάζει μορφή και το κέντρο του βάρους μετατοπίζεται από την πολεμική – στρατιωτική δράση στους μαζικούς οικονομικούς και πολιτικούς αγώνες. Ο σκοπός παραμένει πάντα ο ίδιος: λεύτερη, ανεξάρτητη, δημοκρατική Ελλάδα. Ακριβώς γιατί νικήθηκε ο ΔΣΕ, ακριβώς γιατί νίκησε η μοναρχοφασιστική αντίδραση, η Ελλάδα ξαναμπαίνει σήμερα σε καινούργιο κύκλο από εσωτερικές ανωμαλίες, λαϊκούς αγώνες και ξεσηκώματα, εσω-αστικές φαγωμάρες, στρατιωτικοφασιστικά κινήματα και πραξικοπήματα Η αστοτσιφλικάδικη κακοδαιμονία, πλουτισμένη με την ξενική ιμπεριαλιστική επέμβαση και εξάρτηση, που καθορίζει 130 σχεδόν τώρα χρόνια την πορεία κατάπτωσης και εξαθλίωσης για τη χώρα και το λαό, εκκρίνει αναγκαστικά την ανωμαλία, το χάος, την αδιάκοπη λαϊκή τάση για καλύτερη ζωή και λευτεριά. Η πορεία αυτή δε μπορεί να τερματιστεί παρά μόνο με την επιβολή αυτής της ιστορικές επιδίωξης του λαού. Μπαίνουμε τώρα σε καινούργια περίοδο νέων αγώνων για τη λαϊκή επικράτηση.

***

Γιατί αναγκαζόμαστε σήμερα να αλλάξουμε την πολιτική μας γραμμή; Γιατί νικηθήκαμε στρατιωτικά στο Γράμμο και στο Βίτσι;

Απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για την οππορτουνιστική πλατφόρμα του Μάρκου Βαφειάδη

Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ απάντησε στο Γράμμα του Μ. Βαφειάδη προς το ΠΓ, την Πλατφόρμα Βαφειάδη όπως ονομάστηκε από το ΚΚΕ, με μια απόφαση η οποία υπερασπίζεται τις κατευθύνσεις της ηγεσίας του ΚΚΕ που αμφισβήτησε ο μέχρι πρότινος επικεφαλής του ΔΣΕ. Όπως και στο Γράμμα του Βαφειάδη, έτσι και στην Απόφαση του ΠΓ επιχειρείται η αποδόμηση της διαφωνίας με ακραίους προσωπικούς χαρακτηρισμούς, ενώ οι απόψεις θεωρούνται αναξιόπιστες σαν προϊόν φραξιονισμού και ύποπτης στάσης.

Αν δίνεται αναλυτική απάντηση από το ΠΓ του ΚΚΕ στον Βαφειάδη, καταλήγει στην εκτίμηση ότι «καμιά αμφιβολία» είναι «πανικόβλητος οππορτουνιστής και δίχως αρχές φραξιονιστής».

Η Απόφαση όπως και το Γράμμα του Βαφειάδη είχαν δημοσιευτεί στο θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΕ Νέος Κόσμος (8/26, Αύγουστος 1950) με τα υλικά για την 3η Συνδιάσκεψη που έγινε το 1950 με θέμα την αποτίμηση της προηγούμενης δεκαετίας. Αναδημοσιεύεται στα Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ (6ο τόμος) και στο βιβλίο των Π. Ροδάκη-Μπ. Γραμμένου, «Η τρίτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950. Τα άγνωστα πρακτικά μιας σκηνοθετημένης δίκης εναντίον των πρώτων κομμουνιστών της αμφισβήτησης» (εκδ. Γλάρος).

Απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για την οππορτουνιστική πλατφόρμα του Μάρκου Βαφειάδη

15/11/1948

Ι. Ο Λαός της Ελλάδας οχτώ χρόνια τώρα διεξάγει ένα δύσκολο ένο­πλο αγώνα γι’ αυτήν την ύπαρξη του. Το χιτλερικό καταχτητή τον δια­δέχτηκε ο αγγλοαμερικάνικος ιμπεριαλισμός που, με όργανο του στο εσωτερικό το μονορχοφασισμό, θέλει να μετατρέψει την Ελλάδα σε α­ποικία και σε πολεμικό ορμητήριο του ενάντια στο σοσιαλισμό και τη λαϊκή δημοκρατία στην Ευρώπη.

Με τη Βάρκιζα και ύστερα απ’ αυτήν η καθοδήγηση του ΚΚΕ, σχεδόν δίχως εξαιρέσεις, έβλεπε καθαρά, ότι η αγγλομοναρχοφασιστική πολιτι­κή οδηγεί τη χώρα σε καινούργια ένοπλη σύγκρουση, μια και δε μπορού­σε να εξασφαλίσει μια πλατιά και στέρεη μαζική βάση. Το πρόβλημα για το ΚΚΕ ήταν: α) να πείσει τις μάζες, με την ίδια τους την πείρα, ότι η αγγλική και μοναρχοφασιστική πολιτική αποβλέπουν αποκλειστικά και μόνο στον εξανδραποδισμό τους με τον εμφύλιο πόλεμο και β) ν’ αντιμε­τωπίσει ψύχραιμα μια κατάσταση που υπήρχε στην καθοδήγηση του ΚΚΕ, για ν’ αποφύγει και σοβαρές ζημιές απ’ τη δράση του ταξικού εχθρού μέσα στο κόμμα και για να ματαιώσει κάθε προσπάθεια για διά­σπαση στο Κόμμα. Εδώ πρέπει να τονιστεί, ότι το Κόμμα πέρασε σοβα­ρή κρίση και δοκιμασία ύστερα απ’ την αποτυχία του Δεκέμβρη 1944, αποτυχία που ήταν αποτέλεσμα βασικών λαθών στην πολιτική του ΚΚΕ axqy καιρό της χιτλεροφασιστικής κατοχής. Ακόμα το Κόμμα αντιμετώ­πιζε μέσα στο ΕΑΜ σοβαρές δυσκολίες και έπρεπε με προσοχή να χειρί­ζεται τα ζητήματα για να μπορεί, χωρίς να κάνει υποχωρήσεις σε ζητή­ματα αρχής, να εξασφαλίσει την επιδοκιμασία και υποστήριξη της πολι­τικής του απ’ το ΕΑΜ. Όλα αυτά μέσα στις συνθήκες της αγγλικής κατοχής και του εμφυλίου πολέμου, που οργάνωσε και εφάρμοζε κιόλας η αγγλική πολιτική και ο μοναρχοφασισμός, δείχνουν ότι ο αγώνας που έφερνε προς την καινούργια ένοπλη αντιπαράθεση θα είναι πολΰ σκλη­ρός, δύσκολος και μακροχρόνιος και ότι θα έβαζε το ΚΚΕ μπροστά στην πιο μεγάλη ώς τα σήμερα δοκιμασία του. Γι’ αυτό το πράγμα στην καθο­δήγηση του ΚΚΕ δεν υπήρχε, βασικά, δεύτερη γνώμη. Για όλους ήταν φανερό ότι η καινούργια δοκιμασία θα απαιτούσε απ’ τον καθένα να δείξει στον ανώτατο βαθμό κομματικότητα, σταθερότητα, αποφασιστι­κότητα.

II. Η βασική πολιτική δυσκολία στο καινούργιο στάδιο του αγώνα ήταν το γεγονός ότι η απεριόριστη βοήθεια που έπαιρνε ο μοναρχοφασισμός απ’ τους αγγλοαμερικάνους και το καθεστώς της αγγλικής στρα­τιωτικής κατοχής έτρεφε πολλές ταλαντεύσεις και αμφιβολίες, μέσα στα μικοαστικά πρώτ’ απ’ όλα στρώματα, για το αν θα μπορέσουμε να τα βγάλουμε πέρα. Την κατάσταση αυτή τη δυνάμωνε και το καθεστώς της άγριας τρομοκρατίας που απλώθηκε στη χώρα. Οι ταλαντεύσεις και οι αμφιβολίες αυτές είχαν την αντανάκλαση τους και μέσα στο Κόμμα και στο κλιμάκιο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ που βρισκόταν στην Αθήνα και στην καθοδήγηση της ΚΟΑ της Αθήνας. Ο οππορτουνισμός αυτός, που το Κόμμα τον χτύπησε επανειλημμένα ανοιχτά, πήρε τη μορφή μιας πα­θητικής αναμονής και υποταγής στο μοναρχοφασισμό που εκφραζότανε:
α) με αντιλήψεις ότι ο ΔΣΕ θα τα βγάλει πέρα μόνος, χωρίς τη δραστήρια πάλη αυτών που σκεφτόντουσαν έτσι, β) με αντιλήψεις ότι μόνο με μια αποφασιστική και ενεργό βοήθεια απέξω θα μπορέσει ο λαός μας να τα βγάλει πέρα. Στη βάση του ο οππορτουνισμός αυτός έδειχνε έλλειψη πίστης στις δυνάμεις και στο δίκιο του Λαού και έφερνε στη συνθηκολό­γηση μπροστά στην αντίδραση.

Γράμμα Βαφειάδη στο ΠΓ (Πλατφόρμα Βαφειάδη)

Το γράμμα που έδωσε ο Μάρκος Βαφειάδης στο ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στη συνεδρίασή του στις 15.11.1948 αποτελεί μια συγκροτημένη κριτική για την τακτική του ΚΚΕ στην περίοδο μετά τη Βάρκιζα, το δεύτερο αντάρτικο και τον τρόπο που πορεύτηκε στον Εμφύλιο Πόλεμο τον πρώτο χρόνο μετά τη συγκρότηση του ΔΣΕ. Ο Βαφειάδης μόλις είχε επιστρέψει από την ΕΣΣΔ μετά την «αναρρωτική» άδεια που του δόθηκε υποχρεωτικά, ύστερα από την καθαίρεσή του από επικεφαλής του ΔΣΕ αμέσως μετά τη μάχη του Γράμμου.

Είναι ίσως η πρώτη αμφισβήτηση της γραμμής της ηγεσίας του ΚΚΕ υπό Ν. Ζαχαριάδη από κορυφαίο στέλεχος, μετά από την επιλογή του Άρη Βελουχιώτη να μην αποδεχτεί τη συμφωνία της Βάρκιζας. Στο γράμμα του θέτει μια σειρά από θέματα πολιτικής τακτικής, αλλά και κριτικής στο τρόπο διεξαγωγής του αγώνα του ΔΣΕ, καταθέτει πολιτικές εκτιμήσεις και προτάσεις. Η γενική λογική του είναι ότι η ηγεσία του ΚΚΕ δεν έδειξε αποφασισμένη και δεν προετοίμασε σωστά στο δεύτερο αντάρτικο, παρόλο που θεωρούσε ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για ομαλές εξελίξεις και συμμετοχή του ΕΑΜ στις εκλογές του 1946. Στη συνέχεια ο Βαφειάδης θεωρεί ότι η ηγεσία του ΚΚΕ δεν κάνει μια ρεαλιστική εκτίμηση των δυνατοτήτων και καθώς η γραμμή συναντά προβλήματα στην εφαρμογή της, επιλέγει την πλειδοσία αντί της επανεξέτασης. Ακόμα χρεώνει, όχι με οξύ, αλλά με σαφή τρόπο, αυταρχισμό και διοικητική λογική στην ηγεσία υπό τον Ν. Ζαχαριάδη σε βάρος της δημοκρατικής λειτουργίας του ΚΚΕ.

Δε λείπουν οι αντιφάσεις και όπως συχνά συνέβη στην ιστορία του ΚΚΕ, ειδικά εκείνη τη σκληρή περίοδο, γίνεται μια κριτική εκ των υστέρων για επιλογές που φαινομενικά τουλάχιστον υπήρχε συμφωνία, ενώ η κριτική στα πρόσωπα μοιάζει ισοπεδωτική.

Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ θεώρησε το γράμμα του Βαφειάδη «πλατφόρμα» και προϊόν φραξιονισμού και το χαρακτήρισε με οξύτητα σαν «ένα οπορτουνιστικό συνονθύλευμα γεμάτο από ανακρίβειες, ψευτιές και συκοφα­ντίες». Στην 5η Ολομέλεια της ΚΕ που ακολούθησε ο Βαφειάδης διαγράφτηκε

Η πλατφόρμα είχε δημοσιευτεί στο θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΕ Νέος Κόσμος (8/26, Αύγουστος 1950) μαζί με άλλα υλικά για την 3η Συνδιάσκεψη που έγινε το 1950 για αποτιμήσει τους αγώνες και τη δράση του ΚΚΕ την προηγούμενη δεκαετία. Περιέχεται επίσης στα Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ (6ο τόμος) και στο βιβλίο των Π. Ροδάκη-Μπ. Γραμμένου, «Η τρίτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950. Τα άγνωστα πρακτικά μιας σκηνοθετημένης δίκης εναντίον των πρώτων κομμουνιστών της αμφισβήτησης» (εκδ. Γλάρος).

Το κείμενο του γράμματος είναι το εξής:

Απτό Κόμμα μας λείπουν, σχεδόν από παράδοση, η εσωκομματική δημοκρατία και οι εκάστοτε καθοδηγήσεις δεν έκαναν ποτές σοβαρή αυτοκριτική των λαθών τους. Κάθε αντίθετη απόπειρα που γίνεται πνί­γεται με τρόπο αντικομματικό. Οι καθοδηγήσεις του Κόμματος αντί να σου ανοίγουν το δρόμο για θαρρετή σκέψη, σου σκοτώνουν τη σκέψη. Έτσι τα στελέχη μας δεν εκφράζουν καθαρά τη γνώμη τους. Δεν τολ­μούν να μιλήσουν για βασικά ζητήματα, αντίθετα απ’ ό,τι βάζει η κα­θοδήγηση. Αυτό το καθεστώς δημιουργεί ένα είδος εκφυλισμού των στελεχών και της κομματικής νοοτροπίας. Ανώτερα στελέχη μας εξαρ­τούν την ανάδειξη τους απτήν ανοχή και τη σιωπή. Δημιουργείται το καθεστώς της κολακείας, ποιος περισσότερο θα λιβανίσει αυτό που λέει η καθοδήγηση, και το Κόμμα οδηγιέται σε σοβαρά λάθη. Χαρακτηρι­στική είναι η περίπτωση της 3ης και της 4ης Ολομέλειας που συνήλθαν το 1947 και 1948. Από το 7ο συνέδριο και εδώ είχαν μεσολαβήσει σοβα­ρά γεγονότα. Η πολιτική του κόμματος μας είχε περάσει από εξαιρετι­κές δοκιμασίες. Δικαιολογημένα περίμεναν τα μέλη και τα στελέχη του Κόμματος, οι εκατοντάδες χιλιάδες οπαδοί του Κόμματος, μια σαφή απάντηση στα γεγονότα αυτά. Μα αυτό δεν έγινε. Ούτε στην 3η ούτε στην 4η Ολομέλεια η καθοδήγηση δεν έθιξε τα λάθη της, μα ούτε έριξε μια ματιά να δει αν υπάρχουν τέτοια ή όχι.

1.Η 2η Ολομέλεια και οι εκλογές. Η λαθεμένη τοποθέτηση των λαθών της ηγεσίας του Κόμματός μας στη γερμανοφασιστική κατοχή και το Δεκέμβρη, ότι δηλαδή πάθαμε στρατιωτική ήττα όχι και πολιτική, οδή­γησε το κόμμα μας σε περιττούς παληκαρισμούς και σε μια άσκοπη κα­τανάλωση της μεγάλης επιρροής του Κόμματος που είχε κερδίσει στην κατοχή. Η 2η Ολομέλεια του Κόμματος μας συνήλθε προ των εκλογών. Σ’ αυτή σχεδόν δε συζητήθηκε το ζήτημα των εκλογών. Έμεινε ανοιχτό αν θα πάρουμε μέρος ή όχι. Αντίθετα, στη στρατιωτική σύσκεψη πούγινε στο τέλος της Ολομέλειας φάνηκε ότι η καθοδήγηση του Κόμματος προσανατολίζεται μάλλον για ένοπλη εξέγερση, για ανατροπή της αντί­δρασης. Σαν συνέπεια είχε να οδηγηθεί το Κόμμα στην επίσης λαθεμένη θέση άρνησης, στην απόφαση αποχής απτίς εκλογές της 31 του Μάρτη.

Σταμάτη Γιαννακόπουλου, Ηρωϊκή πορεία (Ταξιαρχία αόπλων της Ρούμελης)

Ο Σταμάτης Γιαννακόπουλος, που έγινε γνωστός ως Πέτρος Ανταίος, γράφει στην μπροσούρα για «ηρωική πορεία», όπως ονομάστηκε τότε, των αόπλων επιστρατευμένων του ΔΣΕ από τη Ρούμελη στην Μακεδονία, το Φλεβάρη-Μάρτη του 1948. Για 42 μέρες βάδισε, χάνοντας από τις επιθέσεις του Στρατού και τις κακουχίες το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής της η «Ταξιαρχία Αόπλων της Ρούμελης». Υπεύθυνος της αποστολής ήταν ο Γιώργος Γούσια, επικεφαλής του ΔΣΕ μετά το Βαφειάδη, μέλος της Γραμματείας της ΚΕ του ΚΚΕ και στενός συνεργάτης του γεν. γραμματέα της ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη στην περίοδο του Εμφυλίου μέχρι και την καθαίρεσή του από την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1956.

Στην περίοδο που εκδόθηκε από τον ΔΣΕ η μπροσούρα, τον Αύγουστο του 1948, το εγχείρημα θεωρούνταν μια ηρωική προσπάθεια. Στα χρόνια που ακολούθησαν, μια σειρά από στελέχη, ανάμεσά τους και ο ίδιος ο Ανταίος, ανασκεύασαν αυτή την εκτίμηση και χρέωσαν στον Γούσια και την ηγεσία του ΚΚΕ μια άσκοπη θυσία εκατοντάδων άοπλων νέων, αγοριών και κοριτσιών, σε μια επιχείρηση καταδικασμένη εξαρχής σε αποτυχία.

Ο Ανταίος εκ των υστέρων χαρακτήρισε την επιχείρηση σαν «θανάσιμη πορεία» (Σ. Κούλογλου, «Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο και την ελληνική Αριστερά», Εστία 2006), ενώ ο ιστορικός Γιώργος Μαργαρίτης στο έργο του Ιστορία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949 (Εκδ. Βιβλιόραμα, Τόμος Ι) εκτιμά ότι από τους 1.300 της «Ταξιαρχίας Αόπλων» είναι ζήτημα αν κατόρθωσαν να ενταχθούν σε μονάδες του ΔΣΕ ο ένας στους τέσσερις.

View this document on Scribd

Προβλήματα του εμφυλίου πολέμου (εκδ. ΚΟΜΕΠ, 1947)

Τα πολιτικά, στρατιωτικά κ.ά. προβλήματα του Εμφυλίου Πολέμου, όπως τα αντιμετώπισε το ΚΚΕ στους πρώτους μήνες της σύγκρουσης εξετάζονται σε αυτή την έκδοση το Μάη του 1947.

Πρόκειται για άρθρο που υπογράφει στέλεχος του ΚΚΕ σαν «W.» και αναδημοσιεύεται από το θεωρητικό περιοδικό, την Κομμουνιστική Επιθεώρηση.  Στο κείμενο επιχειρείται μέσα από ανάλυση στοιχείων να τεκμηριωθεί ο ρεαλιστικός χαρακτήρας των στόχων του αγώνα που ανέλαβε ο ΔΣΕ.

View this document on Scribd

Ιδεολογική πάλη ανάμεσα στο ΚΚΕ και στις παραφυάδες του ελληνικού τροτσκισμού 1946-47

Στην πρώτη φάση της Απελευθέρωσης, με το ΕΑΜ και το ΚΚΕ να είναι μαζικές δυνάμεις με ακτινοβολία, υπήρχε κλίμα αισιοδοξίας και μαχητικότητας για ένα μέλλον στα χέρια του λαού. Σε μια όχι συνηθισμένη πρωτοβουλία από το ΚΚΕ και οργανώσεις του τροτσκιστικού χώρου, έχουμε την περίπτωση ενός ισότιμου και πλούσιου διαλόγου. Με οργανωμένες διαλέξεις και δημοκρατική συζήτηση αγωνιστές που είχαν προσκληθεί από τα κόμματα του εργατικού κινήματος παρακολούθησαν μια πολύ ενδιαφέρουσα και για σήμερα συζήτηση για τα μεγάλα στρατηγικά ερωτήματα που απασχολούσαν το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα στην περιόδο μετά την ήττα του φασισμού και το τέλος της Κατοχής: α) εσωτερική κατάσταση και τα καθήκοντα της εργατικής τάξης, β) Λαϊκή ή Σοσιαλιστική δημοκρατία, γ) ο χαρακτήρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τα καθήκοντα των κομμουνιστών, δ) ελληνικός τροτσκισμός, ΚΚΕ και εργατική τάξη, ε) Αρχειομαρξισμός, ΚΚΕ και εργατική τάξη.

Συμμετείχαν το ΚΚΕ και από τον τροτσκιστικό χώρο το ΚΔΚΕ (Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας), το ΚΑΚΕ (Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα Ελλάδας) και η ΔΕΠ (Διεθνής Επαναστατική Πρωτοπορία).

Η Κομμουνιστική Επιθεώρηση του ΚΚΕ προχώρησε σε έκδοση των πρακτικών των συζητήσεων αυτών με τον τίτλο «Ιδεολογική πάλη ανάμεσα στο ΚΚΕ και στις παραφυάδες του ελληνικού τροτσκισμού 1946-47». Αν και ο τίτλος είναι υποτιμητικός για τους συνομιλητές του ΚΚΕ και ίσως δείχνει την αλλαγή προς μια νέα εποχή αποξένωσης, το βιβλίο περιέχει τις απόψεις που κατατέθηκαν και είναι σημαντικό ντοκουμέντο. Στον πρόλογο του Λευτέρη Αποστόλου υπογραμμίζεται ότι λείπει το κείμενο της ΔΕΠ με ευθύνη δική τους, ενώ σημειώνεται πως οι αντίστοιχες εκδόσεις των ΚΔΚΕ («Διαλέξεις-συζητήσεις του ΚΚΕ και του ΚΔΚΕ», κυκλοφορεί από την Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη σε έκδοση του 1987) και ΚΑΚΕ δεν έχουν τα πρακτικά όλων των συζητήσεων, αλλά μόνο αυτών που οι συγκεκριμένες οργανώσεις εκπροσωπούσαν τον τροτσκστικό χώρο. Οπότε η έκδοση της ΚΟΜΕΠ είναι η πιο πλήρης.

Η συγκεκριμένη έκδοση είναι ανατύπωση από τις Εκδόσεις του Λαού στην περίοδο της Μεταπολίτευσης.

View this document on Scribd