Η πλατφόρμα του Κώστα Καραγιώργη (6.6.1950)

Μετά την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1950 που καταδίκασε τις απόψεις του Μ. Παρτσαλίδη, ο Ν. Ζαχαριάδης και η ηγεσία του ΚΚΕ βρέθηκαν μπροστά στη συγκροτημένη κριτική για επιλογές της δεκαετίας του 1940 από ένα άλλο κορυφαίο στέλεχος, τον Κώστα Καραγιώργη. Ο Καραγιώργης ήταν μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, διευθυντής του Ριζοσπάστη παλιότερα, στρατηγός του ΔΣΕ και διοικητής του Κλιμακίου του Γενικού Αρχηγείου Νοτίου Ελλάδας, υπουργός Πολεμικού Εφοδιασμού της κυβέρνησης του βουνού του ΔΣΕ. Στο κείμενό του προς τα μέλη της ΚΕ και της ΚΕΕ του ΚΚΕ, ο Καραγιώργης δε μένει μόνο στις πολιτικές επιλογές, αλλά ασκεί και σκληρή στο εσωκομματικό καθεστώς, χρεώνοντας στον Ζαχαριάδη ένα ασφυκτικό γραφειοκρατικό και αντιδημοκρατικό καθεστώς που εμποδίζει την ουσιαστική αποτίμηση της δράσης του ΚΚΕ και την αναζήτηση των αιτιών για τη διπλή ήττα. Ο τρόπος αποπομπής του Βαφειάδη, η αντιμετώπιση του Παρτσαλίδη, η περιθωριοποίηση της Χρύσας Χατζηβασιλείου, είναι τα βασικά παραδείγματα που επικαλείται. Για τον Καραγιώργη κεντρική ήταν η ευθύνη του γενικού γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη.

Το κείμενο χαρακτηρίστηκε από τον Ζαχαριάδη και το ΠΓ αντικομματική «πλατφόρμα» και καταδικάστηκε, αρχικά από το ΠΓ και μετά από την ΚΕ. Ο Καραγιώργης καθαιρέθηκε από την ΚΕ, ενώ συκοφαντήθηκε σαν ύποπτο στοιχείο και κατηγορήθηκε ότι ήθελε να «περάσει στον ταξικό εχθρό», δηλαδή να καταφύγει στη Γιουγκοσλαβία. Κατέληξε στα χέρια της ρουμανικής αστυνομίας και φυλακίστηκε σε άθλιες συνθήκες. Στις φυλακές πέθανε χωρίς ποτέ να γίνουν γνωστές οι συνθήκες, ενώ άγνωστος παραμένει ο χώρος ταφής του. Το 1958, δυο χρόνια μετά την αποπομπή του Ν. Ζαχαριάδη, η 9η Ολομέλεια της ΚΕ τον αποκατάστησε με μια δήλωση, μαζί με τον Σιάντο και τον Πλουμπίδη, χωρίς να αποδίδονται ευθύνες για τη μεταχείριση που είχε και τις συνθήκες που εξοντώθηκε. Ο Καραγιώργης μάλλον δεν είχε ενθάρρυνση και κάλυψη στην κριτική του στο Ζαχαριάδη και την ηγεσία του ΚΚΕ από σοβιετικούς παράγοντες, όπως οι Βαφειάδης και Παρτσαλίδης, με μοιραίες συνέπειες για τον ίδιο.

Το κείμενο του Κ. Καραγιώργη δημοσιεύτηκε και αυτό σαν αντικομματική πλατφόρμα ενόψει της 3ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ στο περιοδικό Νέος Κόσμος (8/26, Αύγουστος 1950). Αναδημοσιεύτηκε στο βιβλίο των Π. Ροδάκη-Μπ. Γραμμένου, «Η τρίτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950. Τα άγνωστα πρακτικά μιας σκηνοθετημένης δίκης εναντίον των πρώτων κομμουνιστών της αμφισβήτησης» (εκδ. Γλάρος).

Το πλήρες κείμενο από την Πλατφόρμα Καραγιώργη είναι το εξής:

Απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για την οππορτουνιστική πλατφόρμα του Μάρκου Βαφειάδη

Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ απάντησε στο Γράμμα του Μ. Βαφειάδη προς το ΠΓ, την Πλατφόρμα Βαφειάδη όπως ονομάστηκε από το ΚΚΕ, με μια απόφαση η οποία υπερασπίζεται τις κατευθύνσεις της ηγεσίας του ΚΚΕ που αμφισβήτησε ο μέχρι πρότινος επικεφαλής του ΔΣΕ. Όπως και στο Γράμμα του Βαφειάδη, έτσι και στην Απόφαση του ΠΓ επιχειρείται η αποδόμηση της διαφωνίας με ακραίους προσωπικούς χαρακτηρισμούς, ενώ οι απόψεις θεωρούνται αναξιόπιστες σαν προϊόν φραξιονισμού και ύποπτης στάσης.

Αν δίνεται αναλυτική απάντηση από το ΠΓ του ΚΚΕ στον Βαφειάδη, καταλήγει στην εκτίμηση ότι «καμιά αμφιβολία» είναι «πανικόβλητος οππορτουνιστής και δίχως αρχές φραξιονιστής».

Η Απόφαση όπως και το Γράμμα του Βαφειάδη είχαν δημοσιευτεί στο θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΕ Νέος Κόσμος (8/26, Αύγουστος 1950) με τα υλικά για την 3η Συνδιάσκεψη που έγινε το 1950 με θέμα την αποτίμηση της προηγούμενης δεκαετίας. Αναδημοσιεύεται στα Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ (6ο τόμος) και στο βιβλίο των Π. Ροδάκη-Μπ. Γραμμένου, «Η τρίτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950. Τα άγνωστα πρακτικά μιας σκηνοθετημένης δίκης εναντίον των πρώτων κομμουνιστών της αμφισβήτησης» (εκδ. Γλάρος).

Απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για την οππορτουνιστική πλατφόρμα του Μάρκου Βαφειάδη

15/11/1948

Ι. Ο Λαός της Ελλάδας οχτώ χρόνια τώρα διεξάγει ένα δύσκολο ένο­πλο αγώνα γι’ αυτήν την ύπαρξη του. Το χιτλερικό καταχτητή τον δια­δέχτηκε ο αγγλοαμερικάνικος ιμπεριαλισμός που, με όργανο του στο εσωτερικό το μονορχοφασισμό, θέλει να μετατρέψει την Ελλάδα σε α­ποικία και σε πολεμικό ορμητήριο του ενάντια στο σοσιαλισμό και τη λαϊκή δημοκρατία στην Ευρώπη.

Με τη Βάρκιζα και ύστερα απ’ αυτήν η καθοδήγηση του ΚΚΕ, σχεδόν δίχως εξαιρέσεις, έβλεπε καθαρά, ότι η αγγλομοναρχοφασιστική πολιτι­κή οδηγεί τη χώρα σε καινούργια ένοπλη σύγκρουση, μια και δε μπορού­σε να εξασφαλίσει μια πλατιά και στέρεη μαζική βάση. Το πρόβλημα για το ΚΚΕ ήταν: α) να πείσει τις μάζες, με την ίδια τους την πείρα, ότι η αγγλική και μοναρχοφασιστική πολιτική αποβλέπουν αποκλειστικά και μόνο στον εξανδραποδισμό τους με τον εμφύλιο πόλεμο και β) ν’ αντιμε­τωπίσει ψύχραιμα μια κατάσταση που υπήρχε στην καθοδήγηση του ΚΚΕ, για ν’ αποφύγει και σοβαρές ζημιές απ’ τη δράση του ταξικού εχθρού μέσα στο κόμμα και για να ματαιώσει κάθε προσπάθεια για διά­σπαση στο Κόμμα. Εδώ πρέπει να τονιστεί, ότι το Κόμμα πέρασε σοβα­ρή κρίση και δοκιμασία ύστερα απ’ την αποτυχία του Δεκέμβρη 1944, αποτυχία που ήταν αποτέλεσμα βασικών λαθών στην πολιτική του ΚΚΕ axqy καιρό της χιτλεροφασιστικής κατοχής. Ακόμα το Κόμμα αντιμετώ­πιζε μέσα στο ΕΑΜ σοβαρές δυσκολίες και έπρεπε με προσοχή να χειρί­ζεται τα ζητήματα για να μπορεί, χωρίς να κάνει υποχωρήσεις σε ζητή­ματα αρχής, να εξασφαλίσει την επιδοκιμασία και υποστήριξη της πολι­τικής του απ’ το ΕΑΜ. Όλα αυτά μέσα στις συνθήκες της αγγλικής κατοχής και του εμφυλίου πολέμου, που οργάνωσε και εφάρμοζε κιόλας η αγγλική πολιτική και ο μοναρχοφασισμός, δείχνουν ότι ο αγώνας που έφερνε προς την καινούργια ένοπλη αντιπαράθεση θα είναι πολΰ σκλη­ρός, δύσκολος και μακροχρόνιος και ότι θα έβαζε το ΚΚΕ μπροστά στην πιο μεγάλη ώς τα σήμερα δοκιμασία του. Γι’ αυτό το πράγμα στην καθο­δήγηση του ΚΚΕ δεν υπήρχε, βασικά, δεύτερη γνώμη. Για όλους ήταν φανερό ότι η καινούργια δοκιμασία θα απαιτούσε απ’ τον καθένα να δείξει στον ανώτατο βαθμό κομματικότητα, σταθερότητα, αποφασιστι­κότητα.

II. Η βασική πολιτική δυσκολία στο καινούργιο στάδιο του αγώνα ήταν το γεγονός ότι η απεριόριστη βοήθεια που έπαιρνε ο μοναρχοφασισμός απ’ τους αγγλοαμερικάνους και το καθεστώς της αγγλικής στρα­τιωτικής κατοχής έτρεφε πολλές ταλαντεύσεις και αμφιβολίες, μέσα στα μικοαστικά πρώτ’ απ’ όλα στρώματα, για το αν θα μπορέσουμε να τα βγάλουμε πέρα. Την κατάσταση αυτή τη δυνάμωνε και το καθεστώς της άγριας τρομοκρατίας που απλώθηκε στη χώρα. Οι ταλαντεύσεις και οι αμφιβολίες αυτές είχαν την αντανάκλαση τους και μέσα στο Κόμμα και στο κλιμάκιο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ που βρισκόταν στην Αθήνα και στην καθοδήγηση της ΚΟΑ της Αθήνας. Ο οππορτουνισμός αυτός, που το Κόμμα τον χτύπησε επανειλημμένα ανοιχτά, πήρε τη μορφή μιας πα­θητικής αναμονής και υποταγής στο μοναρχοφασισμό που εκφραζότανε:
α) με αντιλήψεις ότι ο ΔΣΕ θα τα βγάλει πέρα μόνος, χωρίς τη δραστήρια πάλη αυτών που σκεφτόντουσαν έτσι, β) με αντιλήψεις ότι μόνο με μια αποφασιστική και ενεργό βοήθεια απέξω θα μπορέσει ο λαός μας να τα βγάλει πέρα. Στη βάση του ο οππορτουνισμός αυτός έδειχνε έλλειψη πίστης στις δυνάμεις και στο δίκιο του Λαού και έφερνε στη συνθηκολό­γηση μπροστά στην αντίδραση.

Γράμμα Βαφειάδη στο ΠΓ (Πλατφόρμα Βαφειάδη)

Το γράμμα που έδωσε ο Μάρκος Βαφειάδης στο ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στη συνεδρίασή του στις 15.11.1948 αποτελεί μια συγκροτημένη κριτική για την τακτική του ΚΚΕ στην περίοδο μετά τη Βάρκιζα, το δεύτερο αντάρτικο και τον τρόπο που πορεύτηκε στον Εμφύλιο Πόλεμο τον πρώτο χρόνο μετά τη συγκρότηση του ΔΣΕ. Ο Βαφειάδης μόλις είχε επιστρέψει από την ΕΣΣΔ μετά την «αναρρωτική» άδεια που του δόθηκε υποχρεωτικά, ύστερα από την καθαίρεσή του από επικεφαλής του ΔΣΕ αμέσως μετά τη μάχη του Γράμμου.

Είναι ίσως η πρώτη αμφισβήτηση της γραμμής της ηγεσίας του ΚΚΕ υπό Ν. Ζαχαριάδη από κορυφαίο στέλεχος, μετά από την επιλογή του Άρη Βελουχιώτη να μην αποδεχτεί τη συμφωνία της Βάρκιζας. Στο γράμμα του θέτει μια σειρά από θέματα πολιτικής τακτικής, αλλά και κριτικής στο τρόπο διεξαγωγής του αγώνα του ΔΣΕ, καταθέτει πολιτικές εκτιμήσεις και προτάσεις. Η γενική λογική του είναι ότι η ηγεσία του ΚΚΕ δεν έδειξε αποφασισμένη και δεν προετοίμασε σωστά στο δεύτερο αντάρτικο, παρόλο που θεωρούσε ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για ομαλές εξελίξεις και συμμετοχή του ΕΑΜ στις εκλογές του 1946. Στη συνέχεια ο Βαφειάδης θεωρεί ότι η ηγεσία του ΚΚΕ δεν κάνει μια ρεαλιστική εκτίμηση των δυνατοτήτων και καθώς η γραμμή συναντά προβλήματα στην εφαρμογή της, επιλέγει την πλειδοσία αντί της επανεξέτασης. Ακόμα χρεώνει, όχι με οξύ, αλλά με σαφή τρόπο, αυταρχισμό και διοικητική λογική στην ηγεσία υπό τον Ν. Ζαχαριάδη σε βάρος της δημοκρατικής λειτουργίας του ΚΚΕ.

Δε λείπουν οι αντιφάσεις και όπως συχνά συνέβη στην ιστορία του ΚΚΕ, ειδικά εκείνη τη σκληρή περίοδο, γίνεται μια κριτική εκ των υστέρων για επιλογές που φαινομενικά τουλάχιστον υπήρχε συμφωνία, ενώ η κριτική στα πρόσωπα μοιάζει ισοπεδωτική.

Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ θεώρησε το γράμμα του Βαφειάδη «πλατφόρμα» και προϊόν φραξιονισμού και το χαρακτήρισε με οξύτητα σαν «ένα οπορτουνιστικό συνονθύλευμα γεμάτο από ανακρίβειες, ψευτιές και συκοφα­ντίες». Στην 5η Ολομέλεια της ΚΕ που ακολούθησε ο Βαφειάδης διαγράφτηκε

Η πλατφόρμα είχε δημοσιευτεί στο θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΕ Νέος Κόσμος (8/26, Αύγουστος 1950) μαζί με άλλα υλικά για την 3η Συνδιάσκεψη που έγινε το 1950 για αποτιμήσει τους αγώνες και τη δράση του ΚΚΕ την προηγούμενη δεκαετία. Περιέχεται επίσης στα Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ (6ο τόμος) και στο βιβλίο των Π. Ροδάκη-Μπ. Γραμμένου, «Η τρίτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950. Τα άγνωστα πρακτικά μιας σκηνοθετημένης δίκης εναντίον των πρώτων κομμουνιστών της αμφισβήτησης» (εκδ. Γλάρος).

Το κείμενο του γράμματος είναι το εξής:

Απτό Κόμμα μας λείπουν, σχεδόν από παράδοση, η εσωκομματική δημοκρατία και οι εκάστοτε καθοδηγήσεις δεν έκαναν ποτές σοβαρή αυτοκριτική των λαθών τους. Κάθε αντίθετη απόπειρα που γίνεται πνί­γεται με τρόπο αντικομματικό. Οι καθοδηγήσεις του Κόμματος αντί να σου ανοίγουν το δρόμο για θαρρετή σκέψη, σου σκοτώνουν τη σκέψη. Έτσι τα στελέχη μας δεν εκφράζουν καθαρά τη γνώμη τους. Δεν τολ­μούν να μιλήσουν για βασικά ζητήματα, αντίθετα απ’ ό,τι βάζει η κα­θοδήγηση. Αυτό το καθεστώς δημιουργεί ένα είδος εκφυλισμού των στελεχών και της κομματικής νοοτροπίας. Ανώτερα στελέχη μας εξαρ­τούν την ανάδειξη τους απτήν ανοχή και τη σιωπή. Δημιουργείται το καθεστώς της κολακείας, ποιος περισσότερο θα λιβανίσει αυτό που λέει η καθοδήγηση, και το Κόμμα οδηγιέται σε σοβαρά λάθη. Χαρακτηρι­στική είναι η περίπτωση της 3ης και της 4ης Ολομέλειας που συνήλθαν το 1947 και 1948. Από το 7ο συνέδριο και εδώ είχαν μεσολαβήσει σοβα­ρά γεγονότα. Η πολιτική του κόμματος μας είχε περάσει από εξαιρετι­κές δοκιμασίες. Δικαιολογημένα περίμεναν τα μέλη και τα στελέχη του Κόμματος, οι εκατοντάδες χιλιάδες οπαδοί του Κόμματος, μια σαφή απάντηση στα γεγονότα αυτά. Μα αυτό δεν έγινε. Ούτε στην 3η ούτε στην 4η Ολομέλεια η καθοδήγηση δεν έθιξε τα λάθη της, μα ούτε έριξε μια ματιά να δει αν υπάρχουν τέτοια ή όχι.

1.Η 2η Ολομέλεια και οι εκλογές. Η λαθεμένη τοποθέτηση των λαθών της ηγεσίας του Κόμματός μας στη γερμανοφασιστική κατοχή και το Δεκέμβρη, ότι δηλαδή πάθαμε στρατιωτική ήττα όχι και πολιτική, οδή­γησε το κόμμα μας σε περιττούς παληκαρισμούς και σε μια άσκοπη κα­τανάλωση της μεγάλης επιρροής του Κόμματος που είχε κερδίσει στην κατοχή. Η 2η Ολομέλεια του Κόμματος μας συνήλθε προ των εκλογών. Σ’ αυτή σχεδόν δε συζητήθηκε το ζήτημα των εκλογών. Έμεινε ανοιχτό αν θα πάρουμε μέρος ή όχι. Αντίθετα, στη στρατιωτική σύσκεψη πούγινε στο τέλος της Ολομέλειας φάνηκε ότι η καθοδήγηση του Κόμματος προσανατολίζεται μάλλον για ένοπλη εξέγερση, για ανατροπή της αντί­δρασης. Σαν συνέπεια είχε να οδηγηθεί το Κόμμα στην επίσης λαθεμένη θέση άρνησης, στην απόφαση αποχής απτίς εκλογές της 31 του Μάρτη.

Το ΚΚΕ: Επίσημα Κείμενα, 1945-49, τ. 6ος

Στον 6ο τόμο των Επίσημων Κειμένων περιλαμβάνονται τα κείμενα από 11η Ολομέλεια και μετά μέχρι και το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου τον Αύγουστο του 1949.

Περιέχονται τα υλικά του 7ου συνεδρίου του ΚΚΕ (1-6.10.1945), του πρώτου μετά από 11 χρόνια δικτατορίας, πολέμου, κατοχής, του ηρωικού αγώνα της Εαμικής αντίστασης, αλλά και των Δεκεμβριανών και της Βάρκιζας. Στις αποφάσεις ενός ισχυρού και ριζωμένου στο λαό ΚΚΕ καταγράφεται η τακτική γύρω από το σύνθημα

Η περίοδος αυτή ουσιαστικά ξεκινά με την επιστροφή του Ν. Ζαχαριάδη από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου όπου τον κρατούσαν οι ναζί. Ξεκινά με την έγκριση της πολιτικής της ηγεσίας του ΚΚΕ μέχρι και τη Βάρκιζα, αποκηρύσσεται ο Άρης Βελουχιώτης και η ανυπακοή του σε αυτή τη συμφωνία που ιστορικά δικαιώθηκε από τη λευκή τρομοκρατία που ακολούθησε την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ.

Μέσα από τις αποφάσεις και τα κείμενα της περιόδου καταγράφεται η προσπάθεια της Εαμικής πλευράς και του ΚΚΕ να αντισταθούν στο κλίμα τρομοκρατίας που εξαπέλυσαν οι αστικές κυβέρνησεις μετά τη Βάρκιζα, σε συνεργασία με τη Βρετανία και αξιοποιώντας παραστρατιωτικές συμμορίες τις οποίες πλαισιώνουν και οι κάθε λογής συνεργάτες των κατοχικών φασιστικών δυνάμεων. Η εξέλιξη των πραγμάτων προς την έκρηξη του Εμφυλίου Πολέμου με σταθμούς τη συγκρότηση των αντάρτικων ομάδων, την απόφαση για αποχή από τις βουλευτικές εκλογές του Μάρτη του 1946, την επαναφορά με νόθο δημοψήφισμα του βασιλιά Γεωργίου Β’ σαν εγγυητή της βρετανικής παρέμβασης και το Γ’ ψήφισμα που βγάζει το ΚΚΕ και τη δράση της Αριστεράς στην παρανομία. Οι αντάρτες που τη μέρα των εκλογών στις 31.3.1946 καταλαμβάνουν αστυνομικό τμήμα στο Λιτόχωρο Πιερίας, συγκροτούνται σε Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ), ενώ στη συνέχεια συγκροτείται και η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Ο ΔΣΕ δίνει μάχη σκληρή μάχη μέχρι τον Αύγουστο του 1949 ενάντια στο «Εθνικό Στρατό» που ανασυγκροτούν και ενισχύουν με κάθε μέσο οι ΗΠΑ. Μετά τη μάχη στο Βίτσι ο ΔΣΕ θα υποχωρήσει στην Αλβανία και ξεκινά μια δύσκολη περίοδος με το ΚΚΕ στην παρανομία, την πολιτική προσφυγιά, τις εξορίες και τις φυλακές. Ο λαός υποφέρει από το καθεστώς των διακρίσεων, της δράσης του παρακράτους και των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, αλλά και την ακραία φτώχεια, εκμετάλλευση και μετανάστευση που είναι συνέπεια της εξουσίας του αστικού κόσμου, δεξιού και κεντρώου, του Παλατιού, του Στρατού και του αμερικάνικου παράγοντα.

Περιέχεται ακόμα η «πλατφόρμα Βαφειάδη», με την οποία το Νοέμβρη του 1948 ο μέχρι τότε αρχηγός του ΔΣΕ διαφοροποιείται από την κυρίαρχη γραμμή του ΚΚΕ, διαφωνώντας σε κρίσιμα θέματα με την ηγεσία και το γραμματέα Ν. Ζαχαριάδη.

Στα κείμενα καταγράφονται οι θέσεις και η συζήτηση για όλα τα κρίσιμα θέματα που ανέδειξε στη συνέχεια η συζήτηση για τον Εμφύλιο Πόλεμο και την ήττα του ΔΣΕ: η στάση του ΚΚΕ μετά τη Βάρκιζα και αν υπήρχε προετοιμασία για σύγκρουση, η στάση της ΕΣΣΔ του Στάλιν και των λαϊκών δημοκρατιών που μόλις συγκροτήθηκαν, η επιλογή της αποχής από τις εκλογές του 1946, ο τρόπος συγκρότησης και ανάπτυξης του ΔΣΕ, η αντιμετώπιση του βορειοηπειρωτικού, του μακεδονικού με τη συγκρότηση του ΝΟΦ, η σύγκρουση με τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο κ.ά.

View this document on Scribd