Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ (15-18/7/1956): το έργο της κοινοβουλευτικής ομάδος της ΕΔΑ και τα μελλοντικά της καθήκοντα

ΕΔΑ Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (1956) – τεύχος 4.pdf.pdfΛήψη

Στην Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ (15-18/7/1956), κεντρική θέση είχε το έργο της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΔΑ, μαζί με τις πολιτικές εισηγήσεις, κοινωνικό ζήτημα και το καταστατικό. Αυτό το έργο παρουσίασε με την εισήγησή του σαν βουλευτής Λάρισας ο σρατηγός Στέφανος Σαράφης, αρχηγός του ΕΛΑΣ στην περίοδο της Εθνικής Αντίστασης. Ο Σ. Σαράφης θα χάσει τη ζωή του ένα χρόνο αργότερα σε ένα πολυσυζητημένο τροχαίο που θεωρήθηκε δολοφονία, όταν το αυτοκίνητο του Αμερικανού στρατιωτικού Μάριο Μουζάλι έπεσε για ανεξήγητους λόγους πάνω στο δικό του.

Καθώς σε συνθήκες ημιπαρανομίας για το εργατικό κίνημα, η κοινοβουλευτική δράση έδινε δυνατότητα επαφής με τα λαϊκά προβλήματα και διέξοδο στον κίνδυνο της περιθωριοποίησης για την Αριστερά, δεν έπαυε να είναι και ένα μέσο για τη συνολικότερη και θεσμική νομιμοποίησή της. Είχε λοιπόν μεγάλη σημασία για την Αριστερά και το ΚΚΕ μια οργανωμένη και αξιόπιστη κοινοβουλευτική παρέμβαση. Φυσικά αυτή η επιλογή δεν θεωρούνταν πάντα και από όλους αναγκαστική ή συμπληρωματική με την εξωκοινοβουλευτική δράση και την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος. Ο κοινοβουλευτισμός και οι αυταπάτες γύρω από αυτόν θα είναι φαινόμενο που θα ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια στο στελεχιακό δυναμικό της ΕΔΑ και του ΚΚΕ.

Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ (15-18.7.1956): Η δημοκρατική λειτουργία της ΕΔΑ και η καταστατική της κατοχύρωσις – Το καινούργιο καταστατικό

Στα πλαίσια της Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ, στις 15-18 Ιούλη του 1956, συζητήθηκαν και τα οργανωτικά θέματα και η λειτουργία της ΕΔΑ, μαζί με τις πολιτικές εισηγήσεις και το κοινωνικό ζήτημα (εισηγήσεις για τα οικονομικά προβλήματα του λαού και τη μεταπολεμικής ανασυγκρότησης).

Η σχετική εισήγηση του Μανώλη Γλέζου επιχειρεί να συνδυάσει από τη μία τη λύση του οργανωτικού προβλήματος της ΕΔΑ που είχε μορφή που παρέπεμπε σε εκλογική συμμαχία και όχι αυτοτελή υπόσταση με οργανωμένη βάση και από την άλλη την απαίτηση για μια δημοκρατική δομή και λειτουργία, στον απόηχο και των προσδοκιών που γέννησε το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ με την καταγγελία του συγκεντρωτισμού της σταλινικής περιόδου. Δεδομένη ήταν και η πίεση του εκλογικού νόμου που ευνοούσε τα ενιαία κόμματα σε βάρος των συνασπισμών.

Έτσι αν και ο Μ. Γλέζος στην εισήγησή του δηλώνει κατηγορηματικά ότι η ΕΔΑ ήταν και θα παραμείνει συνασπισμός κομμάτων που εκπροσωπούν διαφορετικά πολιτικά ρεύματα, το νέο καταστατικό προβλέπει τη λειτουργία ενιαίου κόμματος. Αυτή η επιλογή βοήθησε αποφασιστικά στη συγκρότηση και οργανωτική ανάπτυξη της ΕΔΑ στα επόμενα χρόνια και την πολιτική συσπείρωση της βάσης του παράνομου ΚΚΕ και της Αριστεράς.

Ο Μ. Γλέζος που το μετεμφυλιακό καθεστώς ακύρωσε την εκλογή του στην Βουλή το 1951 επειδή ήταν φυλακισμένος, θα αναδειχτεί γραμματέας της ΕΔΑ. Σε μια κίνηση που έδειχνε σε κάθε κατεύθυνση ότι για την ΕΔΑ δεν ισχύουν τα τυπικά δικαιώματα αλλά βρίσκεται σε καθεστώς παρανομίας και θα φυλακιστεί το 1958 από το καθεστώς της Δεξιάς της ΕΡΕ σαν «κατάσκοπος» μέχρι το 1962, με μια σκευωρία που προκάλεσε διεθνή σάλο, ενώ θα ακυρωθεί εκ νέου η εκλογή του σαν βουλευτή το 1961.

ΕΔΑ Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (1956) – τεύχος 3.pdf.pdfΛήψη

Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ (15-18.7.1956): Τα οικονομικά προβλήματα του Ελλ. Λαού – Τα προβλήματα ανασυγκροτήσεως της χώρας

ΕΔΑ Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (1956) – τεύχος 2.pdfΛήψη

Η Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ που πραγματοποιήθηκε στις 15-18 Ιούλη του 1956 πέρα από τις πολιτικές εισηγήσεις, αποφάσεις και τα ψηφίσματα, ασχολήθηκε και με τις εισηγήσεις για τα οικονομικά προβλήματα του λαού, του Ηλία Ηλιού, που ήταν βουλευτής Λέσβου τότε, και για τα προβλήματα της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης, του Νίκου Κιτσίκη, βουλευτή Αθηνών.

Η συνδιάσκεψη έγινε σε μια σκληρή εποχή του μετεμφυλιακού καθεστώτος, με το εργατικό κίνημα στο στόχαστρο του αστυνομικού αντικομμμουνιστικού κρατικού μηχανισμού, με το ΚΚΕ παράνομο και το καθεστώς διώξεων, εξοριών και διακρίσεων λόγω «κοινωνικών φρονημάτων» σε πλήρη ισχύ.

Στις εισηγήσεις αυτές που καταπιάνονται με το οξύ κοινωνικό ζήτημα στη μετεμφυλιακή περίοδο, είναι φανερή η προσπάθεια της κομματικής ηγεσίας να αποφύγει μια ταύτιση με το ΚΚΕ και την ταξική πάλη, αλλά και να ενσωματώσει στο λόγο της ΕΔΑ τους νέους προσανατολισμούς εμφανίζονται για μια αστική διαιρεμένη σε παρασιτική και υποτελή στον ιμπεριαλισμό από τη μία, η οποία είναι και το θεμέλιο του μετεμφυλιακού κράτους της Δεξιάς και σε μια παραγωγική και εθνική στο χαρακτήρα μερίδα από την άλλη, εν δυνάμει σύμμαχο της Αριστεράς, τουλάχιστον στη διεκδίκηση πραγματικής εθνικής ανεξαρτησίας και στοιχειώδους οικονομικής ανάπτυξης.

Αυτές οι αντιλήψεις δεν εμφανίζονται ξαφνικά μετά το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ και την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, αλλά μετά από αυτά τα ορόσημα γίνονται στοιχεία στρατηγικής ρητά διατυπωμένα.

Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ (15-18.7.1956) – Πολιτικές εισηγήσεις, αποφάσεις και ψηφίσματα

Στις 15-18 Ιούλη 1956 πραγματοποιήθηκε η Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ στην Αθήνα. Ήταν το πρώτο πανελλαδικό σώμα στον χώρο της Αριστεράς μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο με όρους νομιμότητας, καθώς είχε προηγηθεί μόνο η 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ στη Ρουμανία το 1950.

Η Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ πραγματοποιήθηκε κάτω από την επίδραση της επανόδου στη Βουλή μετά το 1952, που επισφράγισε ένα κλίμα ανόδου της επιρροής της Αριστεράς και αντανακλούσε την ανασύνταξή της. Καθοριστική ήταν και η επίδραση των νέων κατευθύνσεων του ΚΚΕ μετά την 6η Ολομέλεια του 1956 και την καθαίρεση Ζαχαριάδη. Η ΕΔΑ δεν θεωρείται απλά σχήμα εκπροσώπησης του κόσμου ΚΚΕ και της Αριστεράς μέσα από μια περίπου αναγκαστική συνεργασία για λόγους νομιμότητας με παράγοντες και σχήματα από το εαμογενή χώρο. Συγκροτείται σαν κόμμα, έστω και αν εκπροσωπεί διαφορετικά ρεύματα πέρα από τους κομμουνιστές, διαμορφώνει πολιτικές θέσεις και πρόγραμμα, εκλέγει ηγεσία και δίνει βάρος στην ανάπτυξη οργανώσεων καλώντας σε συσπείρωση της κοινωνική της βάση.

Η μπροσούρα, το πρώτο τεύχος με τα υλικά της Α’ Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης της ΕΔΑ, περιέχει την Πολιτική Εισήγηση του προέδρου της Γιάννη Πασαλίδη, την εισήγηση του Αντώνη Μπριλλάκη, εκφραστή της γραμμής του ΚΚΕ, για την πρόταση της «ενότητας των εθνικών δυνάμεων», την Πολιτική Απόφαση της Συνδιάσκεψης και ψηφίσματα.

Στην εισήγησή του ο πρόεδρος θα περιγράψει την πολιτική γραμμή που εκφράστηκε και στις εκλογές του 1956 στην συμμαχία των δυνάμεων της Αριστεράς με το Κέντρο και το δεξιό Λαϊκό Κόμμα στα πλαίσια της Δημοκρατικής Ένωσης με στόχο μια δημοκρατική κυβέρνηση με πολιτική ουδετερότητας στον Ψυχρό Πόλεμο, σαν εναλλακτική λύση στο μπλοκ των θεσμών που εκπροσωπούσαν τους νικητές Εμφυλίου Πολέμου και εκπροσωπούνταν από τη διευρυμένη προς το κέντρο Δεξιά της ΕΡΕ και του Συναγερμού. Θα υπερμυνθεί όμως των επιλογών στις εκλογές του 1952 όταν δεν υπήρξε συνεργασία με το Κέντρο σαν εμπόδιο στην ανάδειξη του Παπάγου και του Συναγερμού. Εξάλλου το Κέντρο δεν ευνοούσε τη συνεργασία. Παράλληλα έδινε εγγυήσεις στον αμερικανικό παράγοντα βάζοντας τη χώρα στο ΝΑΤΟ, αφού πρώτα έστειλε στρατό στην Κορέα, ενώ μοιραζόταν τις ευθύνες για την εκτέλεση του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του.

Η εισήγηση Μπριλλάκη, απηχώντας τους νέους προσανατολισμούς του ΚΚΕ, επιχειρεί να δώσει ιδεολογικό βάθος στην πρόταση για συμμαχία με το Κέντρο, αντίληψη που θα αποτυπωθεί προγραμματικά στις θέσεις του ΚΚΕ στην Προγραμματική Διακήρυξη της 7ης ολομέλεια και τις αποφάσεις του 8ου συνεδρίου.

Η πολιτική Απόφαση έχει τη σφραγίδα αυτής της γραμμής.

Εισηγήσεις στην Α’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της ΕΔΑ (15-18.7.1956) – Τεύχος ΠρώτοΛήψη