Το ΠΓ του ΚΚΕ ενόψει και της 8ης Ολομέλεια του 1958 που θα συζητούσε το οργανωτικό θέμα, απευθύνθηκε στο ΚΚΣΕ ζητώντας τη συμβολή του. Σε σημείωμα της ΚΕ του ΚΚΣΕ για το ζήτημα τονίζεται ότι είναι προτιμότερο να ενταχθούν οι κομμουνιστές στην ΕΔΑ, εφόσον αυτή μπορεί να υιοθετήσει στο επικείμενο συνέδριό της ένα πρόγραμμα κοντά στην Προγραμματική Διακήρυξη του ΚΚΕ, η οποία έτσι και αλλιώς προτάσσει τη «δημοκρατική αλλαγή» σαν στόχο. Την αντικατάσταση δηλαδή της δεξιάς κυβέρνησης της ΕΡΕ από μια νέα που θα κρατούσε ουδέτερη στάση στον Ψυχρό Πόλεμο και θα στηριζόταν από τις δυνάμεις του Κέντρου -σαν έκφραση της εθνικής αστικής τάξης- και την ΕΔΑ. Το ΚΚΣΕ έδωσε έτσι το πράσινο φως για την διάλυση των κομματικών οργανώσεων στην Ελλάδα και την προσχώρηση των κομμουνιστών στην ΕΔΑ. Τα κομματικά μέλη στην πολιτική προσφυγιά είχαν περάσει ήδη στα κόμματα εξουσίας των χωρών υποδοχής ήδη από την 3η συνδιάσκεψη του ΚΚΕ (1950). Παράλληλα το ΚΚΣΕ συμφωνούσε με τη συγκρότηση ενός στενού κομματικού κέντρου για την επικοινωνία με τα στελέχη της ΕΔΑ που ήταν κομμουνιστές. Αυτό δηλαδή που θα μορφοποιηθεί σαν Γραφείο Εσωτερικού της ΚΕ του ΚΚΕ.
Διαβάστε το Σημείωμα της ΚΕ του ΚΚΣΕ γιατον τρόπο λύσης του προβλήματος τής οργάνωσης των δυνάμεων του ΚΚΕ στο εσωτερικό τής χώρας (απόσπασμα) που περιλαμβάνεται στον πρώτο τόμο από τη «Η διάσπαση του ΚΚΕ, μέσα από τα κείμενα της περιόδου 1950-1975» που επιμελήθηκε ο Πάνος Δημητρίου (Θεμέλιο, 1978)
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΣΕ
Για τον τρόπο λύσης του προβλήματος τής οργάνωσης των δυνάμεων του ΚΚΕ στο εσωτερικό τής χώρας (1958)
…Η σκοπιμότητα της δημιουργίας μέσα στους κόλπους της ΕΔΑ νόμιμου κομμουνιστικού κόμματος των εργαζομένων δημιουργεί αμφιβολίες για τους εξής λόγους:
Το πρόγραμμα των άμεσων αιτημάτων του ΚΚΕ, που επεξεργάστηκε το ΚΚΕ στην 7η ολομέλεια, δημοσιεύτηκε στο όργανο της ΕΔΑ, στην Εφημερίδα «Αυγή» και κυκλοφορεί νόμιμα στην Ελλάδα. Αυτό το πρόγραμμα με ορισμένες αλλαγές, θα μπορούσε να γίνει το πρόγραμμα της ΕΔΑ. Το νέο κόμμα των εργαζομένων δεν θα μπορέσει να εμφανιστεί με πρόγραμμα πιο αριστερό, που να έχει πιο απώτερες επιδιώξεις.
Για τη συνένωση των προσπαθειών των κομμουνιστών στην Ελλάδα στην πάλη για την πραγμάτωση αυτού του προγράμματος, δεν θα απαιτηθεί επομένως ένα νέο κόμμα, έφ’ όσον αυτή η πάλη μπορεί να διεξαχθεί μέσον της ΕΔΑ.
Με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε σκόπιμο ν’ αντιμετωπίσουμε κριτικά το προετοιμαζόμενο σχέδιο δημιουργίας κόμματος των εργαζομένων και να εκφράσουμε τις εξής σκέψεις:
Παρά τις οργανωτικές της αδυναμίες η ΕΔΑ έχει συμπάθειες ανάμεσα στους εργαζόμενους της Ελλάδας. Αν στο επικείμενο συνέδριο της ΕΔΑ γινόταν επεξεργασία ενός πολιτικού προγράμματος στα πνεύμα περίπου της Προγραμματικής Διακήρυξης του ΚΚΕ (7η ολομέλεια) θα μπορούσαν να συνενωθούν πάνω σ’ αυτό το πρόγραμμα και πλατιές μάζες ακόμα. Παράλληλα με την εκλαΐκευση ενός τέτιου προγράμματος έχει πρωταρχική σημασία η οργανωτική στερέωση της ΕΔΑ, η δημιουργία κομματικών οργανώσεων παντού και ιδιαίτερα στο χωριό.
Σ’ αυτή τη δουλειά μέσα στα πλαίσια της ΕΔΑ πρέπει να τραβηχτεί ο μεγαλύτερος αριθμός κομμουνιστών και συμπαθούντων. Οι κομμουνιστές στην ΕΔΑ πρέπει ν’ αποφεύγουν το σεχταρισμό, ν’ ασκούν πολιτική επιρροή στα δημοκρατικά στοιχεία, να δείχνουν πρωτοβουλία στην προσέλκυση νέων οπαδών της πάλης για την ανεξαρτησία, την ειρήνη και τη δημοκρατία στην Ελλάδα στις γραμμές της ΕΔΑ.
2. Μας βρίσκει σύμφωνους η πρόθεση να δημιουργηθεί στη χώρα ένα στενό κομματικό κέντρο για την επεξεργασία της πολιτικής γραμμής του κομ. κόμματος, για τη σύνδεση μέσον ενός περιορισμένου αριθμού έμπιστων προσώπων με τα κομμουνιστικά στελέχη μέσα στην ΕΔΑ με σκοπό τον ιδεολογικό και πολιτικό προσανατολισμό τους.
Το Νοέμβρη του 1956 δυο στελέχη του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ στην Ελλάδα που συμμετείχαν στην θρυλική απόδραση των 27 κομμουνιστών πολιτικών κρατουμένων από τη φυλακή των Βούρλων στις 17.7.1955, ο Λεωνίδας Τζεφρώνης και ο Ανδρέας Βελής, απευθύνθηκαν στην ΚΕ του ΚΚΕ για το «κομματικό-οργανωτικό» ζήτημα. Οι Τζεφρώνης και Βελής ήταν ανάμεσα στους 9 που διέφυγαν στο εξωτερικό και κατέθεταν με βάση την εμπειρία τους από την παρανομία τις απόψεις τους για τον τρόπο που θα ξεπερνούσε το ΚΚΕ το εμπόδιο της νόμιμης δράσης, σε συνθήκες μάλιστα που η ΕΔΑ εμφάνιζε αναπτυσσόμενη δυναμική. Ήταν στελέχη που είχε αναδείξει η ΕΠΟΝ, ενώ ο Τζεφρώνης έγινε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ μετά την 7η Ολομέλεια του 1957 και στη συνέχεια συμμετείχε στην ηγεσία του ΚΚΕ Εσωτερικού και της μετεξέλιξης του, της ΕΑΡ, στα πλαίσια της οποίας είχε κεντρικό ρόλο μαζί με την ηγεσία του ΚΚΕ στη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου το 1988.
Είναι φανερό ότι ο προσανατολισμός των συντακτών του σημειώματος είναι επηρεασμένος από το κλίμα που επικρατούσε στο ΚΚΕ μετά την 6η Ολομέλεια για το οργανωτικό ζήτημα και την παράνομη δράση, αλλά και το επίπεδο του προγράμματος και της ιδεολογικής γραμμής. Καθοριστική για αυτούς ήταν η εμπειρία της παρανομίας, την οποία εκτίμησαν ότι αποτελεί καθηλωτική σπατάλη δυνάμεων, δεδομένης της ύπαρξης της ΕΔΑ. Η λύση βρισκόταν στη συγκρότηση ενός νόμιμου μαρξιστικού-λενινιστικού κόμματος, με το πρόγραμμα του ΚΚΕ «μέχρι το σοσιαλισμό», οποίος όμως θα περιλαμβανόταν στον τίτλο του, ενταγμένο στην ΕΔΑ που θα συνέχιζε σαν συνασπισμός κομμάτων.
Η κεντρική ιδέα του σημειώματος υιοθετήθηκε τελικά δυο χρόνια αργότερα στην 8η Ολομέλεια του 1958, όταν αποφασίστηκε ότι τον ρόλο του νόμιμου αυτού κόμματος θα έπαιζε η ίδια ΕΔΑ που εξελισσόταν σε ενιαίο κόμμα, με τα μέλη του ΚΚΕ να προσχωρούν σε αυτό.
Το ΚΚΕ θα διχαζόταν και θα οδηγούνταν σε διάσπαση το 1968 από τη συζήτηση και αντιπαράθεση για την επιλογή ενός προγράμματος που προσεγγίζει τον κοινωνικό μετασχηματισμό μέσα από σταδιακές μεταρρυθμίσεις, δίνοντας βάρος στον κοινοβουλευτισμό και η εγκατάλειψη των επαναστατικών αναφορών είτε για λόγους παράκαμψης της παρανομίας είτε γιατί άνοιγε δυνατότητες να ένα ρεύμα εξουσίας. Η διαπάλη γύρω από το πρόγραμμα που θα πήγαινε ένα βήμα παραπέρα από την απόρριψη της ρεφορμιστικής αντίληψης των σταδιακών μεταρρύθμισεων και του κυβερνητισμού, προσεγγίζοντας μια σύγχρονη επαναστατική στρατηγική θα ταλάνιζε το ΚΚΕ και μετά από τη διάσπαση του 1968, οδηγώντας σε κρίσεις, αποχωρήσεις και διασπάσεις (1989, 1991) και διαρκή ταλάντευση ανάμεσα στην μαζική δράση και τον κοινοβουλευτισμό.
Διαβάστε το πλήρες κείμενο του σημειώματος, όπως περιλαμβάνεται στον πρώτο τόμο από τη «Η διάσπαση του ΚΚΕ, μέσα από τα κείμενα της περιόδου 1950-1975» που επιμελήθηκε ο Πάνος Δημητρίου (Θεμέλιο, 1978)
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΩΝ ΛΕΩΝ. ΤΖΕΦΡΩΝΗ ΚΑΙ ΑΝΔΡΕΑ ΒΕΛΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ «ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ-ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ» ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Προς την ΚΕ του ΚΚΕ
’Αγαπητοί σύντροφοι,
Μελετώντας το πρόβλημα της παράνομης δουλειάς, αναγκαστικά, εμβαθύναμε όσο μας ήταν δυνατό και σ’ όλο το πρόβλημα της πολιτικής δουλειάς του Κόμματος στην Ελλάδα. Από την συστηματικοποίηση των δεδομένων της πείρας μας και από την αναλυτική μελέτη της πολιτικής κατάστασης, καταλήξαμε σε μερικά συμπεράσματα, που θεωρούμε Απαραίτητο να τα θέσουμε υπόψει σας, μια και αφορούν ζωτικότατο πρόβλημα — το ζωτικότερο σήμερα — του κινήματος.
1. Βασικό και άμεσο πολιτικό καθήκον του κόμματος σήμερα πρέπει να είναι η πάλη για τη νομιμοποίησή του. Το ουσιώδες, σ’ αυτό εδώ, είναι η ολοκληρωτική νομιμοποίηση τής οργάνωσης και της δράσης των κομμουνιστών που βρίσκονται στην Ελλάδα, και η δημιουργία νόμιμης καθοδήγησης τους.
2. Στην Ελλάδα σήμερα, η πολιτική δραστηριότητα του κομμουνιστή, πάνω στην γραμμή του κόμματος, έχει κερδίσει την νομιμότητα και είναι κατοχυρωμένη πια σε ευρύτατο πεδίο (ΕΔΑ, ΑΥΓΗ, συνδικαλιστικές παρατάξεις, διάφοροι κοινωνικοί – δημοκρατικοί οργανισμοί και επιτροπές, εκδοτικοί οίκοι κλπ.). Απέναντι σ’ αυτή τη δραστηριότητα, ο εχθρός δεν διαθέτει ειδικά μέσα και βρίσκεται διασπασμένος και σχετικά ανίσχυρος.
3. Εκτός νόμου εξακολουθεί να παραμένει και εξακολουθεί να διώκεται και ν’ αποτελεί αφορμή για διώξεις, η σύνδεση των κομμουνιστών μεταξύ τους στις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ. Αυτό ενώ από μια άποψη είναι ένα τυπικό, νομικό γεγονός, για μας, με το δρόμο που ακολουθάμε αποδείχνεται ουσιαστικό εμπόδιο. Ο εχθρός, η ασφάλεια, όλος ο μηχανισμός της έχει συγκεντρωθεί και ειδικευτεί να μας χτυπάει στο πεδίο ακριβώς της παράνομης δουλειάς, και να τσακίζει τις προσπάθειές μας να καθοδηγήσουμε το μαζικό, λαϊκό κίνημα μέσω των παράνομων οργανώσεων. Στον τομέα δηλ. της παράνομης δουλειάς, ο εχθρός διαθέτει συντριπτική υπεροχή απέναντι μας και νομικά και με τον τεράστιο μηχανισμό που έχει χτίσει και συντηρεί.
4. Έχει ωριμάσει πια η ιδέα για ένα νόμιμο ΚΚΕ. Η νομιμοποίηση όμως κατευθείαν του ΚΚΕ, σκοντάφτει στην αντίδραση των Αμερικάνων και του ΙΔΕΑ, που η πολιτική τους από την αρχή συνδέθηκε με το ΚΚΕ. Η νομιμοποίηση γι’ αυτούς θα σήμαινε ανοιχτή παραδοχή πολιτικής ήττας με τις αντίστοιχες συνέπειες και αντίχτυπους για τη σταθερότητα του στρατοπέδου τους, και γι’ αυτό δεν πρόκειται εύκολα από μόνοι τους να προχωρήσουν σ’ αυτήν.
5. Έξ άλλου πρέπει να προσέξουμε πώς μέχρι τώρα, το μαζικό κίνημα εξελίχθηκε βασικά από τα κανάλια τής νόμιμης δουλειάς. Η παράνομη πολύ λίγο βοήθησε. Και ακόμη προς τη νόμιμη δουλειά τραβάει και σήμερα το ρεύμα και oι διαθέσεις του δικού μας κόσμου καθώς και των μαζών. Αυτό είναι και φυσικό, γιατί σήμερα υπάρχει η δυνατότητα αυτό το κίνημα να εκφραστεί νόμιμα.
6. Όλα τα παραπάνω βάζουν μπροστά μας το ζήτημα, να αναθεωρήσουμε το δρόμο που ακολουθούσαμε μέχρι τώρα για την νομιμοποίηση του Κόμματος. Δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό από μέρους μας, να δουλεύουμε με την προοπτική και την ελπίδα, ότι oι παράνομες οργανώσεις θ’ αναπτυχθούν τόσο πού να μπορούν να εξασκήσουν κάποτε μια τόσο μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση, ώστε να έχουμε αποτελέσματα. Στις σημερινές συνθήκες που τις χαρακτηρίζει η διαπίστωση που κάναμε πιο πάνω, ότι δηλ. οι κομμουνιστές κατάχτησαν ντεφάκτο ευρύτατο πεδίο νόμιμης δράσης, ο δρόμος της νομιμοποίησης του ΚΚΕ μέσω των παράνομων οργανώσεων, και για πρόσθετο λόγο ότι πιθανότατα βρίσκονται υπό τον Έλεγχο του εχθρού, είναι όχι απλώς αβέβαιος αλλά αδύνατος. Εξάλλου δεν μπορούμε και να περιμένουμε, πότε θα δεήσει ο αστικός πολιτικός κόσμος να μας νομιμοποιήσει. Εμείς πρέπει να πάρουμε την πρωτοβουλία, και η δημιουργημένη σημερινή πραγματικότητα στην πολιτική ζωή της χώρας μας υποδείχνει η ίδια ποιόν δρόμο ν’ ακολουθήσουμε.
7. Προτείνουμε, σαν συγκεκριμένο δρόμο για την νομιμοποίηση τού ΚΚΕ, το πέρασμα από τη νομιμοποίηση της οργάνωσης και δράσης των κομμουνιστών που βρίσκονται στην Ελλάδα με την ίδρυση ενός νόμιμου μαρξιστικού – λενινιστικού κόμματος, με τα παρακάτω χαρακτηριστικά: α) Να έχει σαν πρόγραμμα, το πρόγραμμα του κόμματος μέχρι το σοσιαλισμό, β) Να συγκροτηθεί πάνω στις λενινιστικές οργανωτικές αρχές. Να στελεχωθεί και γενικότερα, να αποτελεστεί από κομμουνιστές, παληούς είτε καινούργιους, γ) Για την ονομασία του, όπως και γενικά για όλα εκείνα τα τυπικά χαρακτηριστικά, που αποτελούν την πολιτική ταμπέλλα ενός κόμματος, να εκμεταλλευτούμε το γεγονός ότι στην Ελλάδα ποτέ δεν μπόρεσε ν’ αναπτυχθεί οπορτουνιστικό σοσιαλιστικό κόμμα και ο σοσιαλισμός δεν είναι ούτε συκοφαντημένος. Το νέο κόμμα πρέπει να κρατήσει τη σημαία του συνεπούς σοσιαλισμού, δ) Στις σχέσεις του με το ΚΚΕ: θα καθοδηγιέται, από το ΚΚΕ, δεν θάχει όμως καμιά άλλη οργανωτική σχέση μαζί του. Εκείνο πού θα πρέπει να διακηρύξει ανοιχτά, είναι, ότι το ΚΚΕ είναι αδελφό κόμμα, αλλά ότι δεν έχει μαζί του καμιά οργανωτική σχέση, ε) Στις σχέσεις του με την ΕΔΑ: θα παραμείνει μέσα σ’ αυτήν. Έτσι ή ΕΔΑ θα πάρει το χαρακτήρα συνασπισμού κομμάτων, πράγμα πού θα διευκολύνει την ενότητα, κάτω από τη στέγη της, πλατύτερων στρωμάτων.
8. Το ΚΚΕ, και ξένα αδέλφια κόμματα θα πρέπει να χαιρετίσουν την ίδρυση αυτού του καινούργιου κόμματος. Γενικά θα πρέπει να κάνουμε ξεκάθαρο στις μάζες ότι αυτό είναι η συνέχεια τού ΚΚΕ σήμερα στην Ελλάδα. Μετά την ίδρυσή του το ΚΚΕ θα πρέπει να αναγγείλει την αναστολή της λειτουργίας των παράνομων οργανώσεών του, και να καλέσει τούς κομμουνιστές να ενταχθούν στο νέο κόμμα. Έτσι θα έχουμε πετύχει την νομιμότητα σ’ ένα πρώτο στάδιο.
9. Για τον συγκεκριμένο τρόπο πού μπορεί να προχωρήσει το Κόμμα προς αυτήν την κατεύθυνση, έχουμε την εξής γνώμη: Σε μια συνεδρίαση της ΚΕ και όσο γίνεται πιο σύντομα να εγκριθεί το σχέδιο προγράμματος του ΚΚΕ. Αμέσως μετά και με βάση αυτό το πρόγραμμα, ν’ αρχίσουν κατ’ ευθείαν διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση, για την νομιμοποίησή μας, σαν ΚΚΕ. Ταυτόχρονα, ν’ αρχίσουν οι ζυμώσεις και οι πραχτικές ενέργειες για την ίδρυση του νέου κόμματος, στην Ελλάδα. Έτσι έκτος από τη σύγχυση που θα δημιουργηθεί στον εχθρό oι διαπραγματεύσεις θα βοηθήσουν για να σταθεροποιηθεί το νέο κόμμα. Μέχρι να πετύχουμε αυτή τη σταθεροποίηση οι παράνομες οργανώσεις μας, δεν υπάρχει κανένας λόγος να πάψουν να δουλεύουν.
10. Από ένα τέτοιο πολιτικό ελιγμό δεν υπάρχει περίπτωση να δημιουργηθεί σύγχυση μέσα στο λαό, είτε στους κομμουνιστές, μήπως πρόκειται δήθεν για διάλυση ή για διάσπαση τού κόμματος. Τόσο η στελέχωση και η καθοδήγηση τού νέου κόμματος, όσο και το πρόγραμμά του και οι αρχές του, κι ακόμα και η στάση του ΚΚΕ απέναντί του, δεν θα αφήνουν καμιά αμφιβολία γιατί πρόκειται. Σχετικά με την στελέχωσή του μπορεί να χρησιμοποιηθούν και στελέχη του Κόμματος που βρίσκονται στις φυλακές και στις εξορίες. Όπως δείχνει καθαρά η ζωή, ένας τέτοιος πολιτικός οργανισμός μπορεί, μια χαρά, να σταθεί στη νομιμότητα.
11. Ανεξάρτητα και σύγχρονα με τα παραπάνω, ή διατήρηση στην παρανομία οργανώσεων όπως η ΕΠΟΝ και το ΑΚΕ, δεν έχει κανένα νόημα. Πρέπει στο συντομότερο χρονικό διάστημα να δημιουργηθούν στην Ελλάδα νόμιμες κινήσεις με το ίδιο πρόγραμμα και η ΕΠΟΝ και το ΑΚΕ να διαλυθούν.
Το πρόγραμμα τής οργάνωσης της νεολαίας θα μπορούσε να λυθεί ακόμα και από μια ομοσπονδία των νεολαιών των πιο προοδευτικών κομμάτων. Όσο για το ΑΚΕ, είναι χαρακτηριστικό, ότι πριν τις εκλογές του Φλεβάρη, ο πρώην βουλευτής Δημητρακόπουλος είχε καταθέσει στον Άρειο Πάγο, δήλωση επανίδρυσής του, χωρίς να διωχθεί γι’ αυτό.
Οι παραπάνω γνώμες, βέβαια, δεν έχουμε την απαίτηση να θεωρηθούν σαν οριστικές ή τέλειες. Νομίζουμε όμως πως θάτανε πολύ χρήσιμο για το Κόμμα να συζητηθούν και να διερευνηθούν. Εμείς είμαστε έτοιμοι να δώσουμε συμπληρωματικές εξηγήσεις γραπτά είτε προφορικά. Εμείς επιφυλασσόμαστε σκεφτόμενοι περισσότερο και το ζήτημα αυτό να δώσουμε και όλα τα επιχειρήματα που στηρίζουν αυτή τη γνώμη μας.
Η σχετική εισήγηση του Μανώλη Γλέζου επιχειρεί να συνδυάσει από τη μία τη λύση του οργανωτικού προβλήματος της ΕΔΑ που είχε μορφή που παρέπεμπε σε εκλογική συμμαχία και όχι αυτοτελή υπόσταση με οργανωμένη βάση και από την άλλη την απαίτηση για μια δημοκρατική δομή και λειτουργία, στον απόηχο και των προσδοκιών που γέννησε το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ με την καταγγελία του συγκεντρωτισμού της σταλινικής περιόδου. Δεδομένη ήταν και η πίεση του εκλογικού νόμου που ευνοούσε τα ενιαία κόμματα σε βάρος των συνασπισμών.
Έτσι αν και ο Μ. Γλέζος στην εισήγησή του δηλώνει κατηγορηματικά ότι η ΕΔΑ ήταν και θα παραμείνει συνασπισμός κομμάτων που εκπροσωπούν διαφορετικά πολιτικά ρεύματα, το νέο καταστατικό προβλέπει τη λειτουργία ενιαίου κόμματος. Αυτή η επιλογή βοήθησε αποφασιστικά στη συγκρότηση και οργανωτική ανάπτυξη της ΕΔΑ στα επόμενα χρόνια και την πολιτική συσπείρωση της βάσης του παράνομου ΚΚΕ και της Αριστεράς.
Ο Μ. Γλέζος που το μετεμφυλιακό καθεστώς ακύρωσε την εκλογή του στην Βουλή το 1951 επειδή ήταν φυλακισμένος, θα αναδειχτεί γραμματέας της ΕΔΑ. Σε μια κίνηση που έδειχνε σε κάθε κατεύθυνση ότι για την ΕΔΑ δεν ισχύουν τα τυπικά δικαιώματα αλλά βρίσκεται σε καθεστώς παρανομίας και θα φυλακιστεί το 1958 από το καθεστώς της Δεξιάς της ΕΡΕ σαν «κατάσκοπος» μέχρι το 1962, με μια σκευωρία που προκάλεσε διεθνή σάλο, ενώ θα ακυρωθεί εκ νέου η εκλογή του σαν βουλευτή το 1961.
Τον Γενάρη του 1955 η ΕΔΑ, μέσα από το σχήμα συνεργασίας Εθνική Κίνηση Αλλαγή, προχώρησε μαζί το Δημοκρατικό Κέντρο, το οποίο ενοποιούσε τα κόμματα του Κέντρου, στη συγκρότηση του εκλογικού συνασπισμού της Δημοκρατικής Ένωσης. Ο βασικός στόχος ήταν να ξεπεραστούν τα μεγάλα εμπόδια που δημιουργούσε ο καλπονοθευτικός νόμος που ψήφισε η κυβέρνηση της ΕΡΕ και του Κ. Καραμανλή, το λεγόμενο «τριφασικό» σύστημα. Αυτό προέβλεπε σχεδόν πλειοψηφικό σύστημα στις περιφέρειες που υπερίσχυε η ΕΡΕ, αναλογικότερο στις ενδιάμεσες περιοχές και σχεδόν απλή αναλογική όπου υπερίσχυε η αντιπολίτευση. Η σκοπιμότητα φάνηκε στο αποτέλεσμα που έδωσε αυτοδύναμη κυβέρνηση στην ΕΡΕ με έδρες 165, αν και ήταν δεύτερο κόμμα με 47,38%, ενώ η Δημοκρατική Ένωση που ήταν η πρώτη δύναμη στις κάλπες με 48,15%, κατέλαβε μόλις 132 έδρες.
Η ΕΔΑ για να μπορέσει να σπάσει τα νομικά τεχνάσματα που την άφηναν εκτός Βουλής παρά τη σημαντική επιρροή της, δέχτηκε το προγραμματικό πλαίσιο του Δημοκρατικού Κέντρου που είχε αντιδεξιό πρόσημο, έπαιρνε αποστάσεις από την αμερικανοκρατία και υπερασπιζόταν την κυπριακή αυτοδιάθεση. Παράλληλα η ΕΔΑ αποδέχτηκε τον περιορισμό των υποψηφιοτήτων της στα ψηφοδέλτια της Δημοκρατικής Ένωσης σε 20, ώστε να εξασφαλιστεί η αυτοδυναμία του Δημοκρατικού Κέντρου, αλλά και επειδή πίεζαν σε αυτή την κατεύθυνση αντικομμουνιστές παράγοντες του Κέντρου όπως ο Σ. Βενιζέλος.
Για την ηγεσία του ΚΚΕ υπό τον Ν. Ζαχαριάδη η συμμαχία αυτή ήταν εφαρμογή των αποφάσεων της 5ης Ολομέλειας της ΚΕ του 1955 και έβγαζε την ΕΔΑ από την απομόνωση. Η συμμαχία με το Κέντρο διαβάστηκε όμως στη συνέχεια και σαν στρατηγική επιλογή, μονόδρομο για την Αριστερά ώστε να κρατηθεί στο επίκεντρο των εξελίξεων και να επιδράσει στις λαϊκές μάζες. Η συμμετοχή της Αριστεράς στην λεγόμενη «ενότητα των δημοκρατικών δυνάμεων» υπό την ηγεμονία του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς επανέρχεται σε κρίσιμες καμπές της κοινωνικής εξέλιξης, το 1964 με την νίκη της Ένωσης Κέντρου και την πίεση στην ΕΔΑ να τη στηρίξει, στη μεταπολίτευση με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ και την συνεχή προσπάθεια ενσωμάτωσης της Αριστερά είτε στα πλαίσια του μπλοκ της Αλλαγής είτε του αντινεοφιλελευθερισμού, αλλά και μετά το 2012-13 με το ΣΥΡΙΖΑ που πιέζει τις αριστερές δυνάμεις καθώς παρουσιάζεται εμφανίζεται σαν προερχόμενος από την Αριστερά κορμός της αντιδεξιάς «δημοκρατικής παράταξης». Η έμπρακτη εφαρμογή αυτής της πολιτικής στρατηγικής έχει σαν βάση τον εκλογικό συνασπισμό του 1956.
Διαβάστε το πρακτικό ίδρυσης της Δημοκρατικής Ένωσης και την Προγραμματική Διακήρυξη του Δημοκρατικού Κέντρου όπως δημοσιεύτηκαν από το μπλογκ Παρά Πόδα
Το 10ο συνέδριο του ΚΚΕ που πραγματοποιήθηκε στις 15-20 Μάη 1978 ήταν το πρώτο σε συνθήκες νομιμότητας μετά το 1945. Το 1978 το ΚΚΕ φαινόταν να είναι η βασική έκφραση της Αριστεράς, συνεχιστής της Εθνικής Αντίστασης, της ΕΔΑ και των Λαμπράκηδων, του αντιδικτατορικού αγώνα. Το ΚΚΕ έκανε το συνέδριό του σε μια περίοδο που είχε κατακτήσει μια σημαντική επιρροή στο εργατικό κίνημα, με την ΚΝΕ να πρωταγωνιστεί στο νεολαιίστικο κίνημα, εκλογικά ενισχυμένο στις βουλευτικές του 1977 (480.272 ψήφοι, ποσοστό 9,36% και 11 έδρες). Είχε προηγηθεί το μέτριο αποτέλεσμα της Ενωμένης Αριστεράς (464.787 ψήφοι, ποσοστό 9,47 και 8 έδρες)το 1974 (συμμαχία του ΚΚΕ και της αναγεννημένης ΕΔΑ, μέσω της οποίας συμμετείχε το ΚΚΕ εσ., γιατί αρνούνταν να το δεχτεί ως συνομιλητή το ΚΚΕ…). Συνεχίστε την ανάγνωση του «10ο συνέδριο του ΚΚΕ: οι Αποφάσεις»
Οι Στόχοι του Έθνους είναι το προγραμματικό κείμενο του ΚΚΕ εσωτερικού αμέσως μετά τη μεταπολίτευση. Άμεση συνέχεια του κειμένου αποτέλεσε η ΕΑΔΕ, η στρατηγική της Εθνικής Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Ενότητας και το άνοιγμα σε δυνάμεις ακόμη και της αντιχουντικής δεξιάς. Το κείμενο, με καθοριστική τη συμβολή του Λεωνίδα Κύρκου στη διαμόρφωσή του, χαρακτήρισε το ΚΚΕ εσ. και τη συζήτηση εντός του από τα χρόνια που ακολούθησαν τη δικτατορία του 1967 μέχρι και τη διάλυση του κόμματος το 1986.
Είχε προηγηθεί στη διάρκεια της χούντας η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη συμμετοχή στη λεγόμενη «φιλελευθεροποίηση» του Μαρκεζίνη, ο οποίος ετοίμαζε μια παρωδία εκλογών για διασώσει το χουντικό καθεστώς, την οποία ματαίωσε η εξέγερση του Πολυτεχνείου με συμβολή και των φοιτητών του ΚΚΕ εσ.
Με το κείμενο αυτό το κυρίαρχο ρεύμα στο ΚΚΕ εσ. επιχειρεί να διαμορφώσει το πλαίσιο της ελληνικής εκδοχής του ευρωκομμουνισμού. Στην πράξη έμοιαζε να προσπαθεί να επαναφέρει την πολιτική φυσιογνωμία της προδικτατορικής ΕΔΑ, κάτι που στην εποχή της μεταπολίτευσης αποξένωσε από ριζοσπαστικές δυνάμεις το ΚΚΕ εσ. και έδωσε το προβάδισμα στο ΚΚΕ στην έκφραση του κομμουνιστικού κινήματος.
Τόσο το κείμενο, όσο κυρίως η εξέλιξη των πραγμάτων, η στάση των ανθρώπων και η φυσιογνωμία των πολιτικών ρευμάτων, έδειξαν ότι τελικά το εγχείρημα ήταν μια απόπειρα να κλείσει το χάσμα ανάμεσα στο κομμουνιστικό και το σοσιαλιστικό κίνημα, με την ιδεολογική υποταγή του πρώτου στο δεύτερο, ακόμη και όταν αυτό υιοθετούσε όλο και περισσότερο νεοφιλελεύθερες και νεοσυντηρητικές απόψεις, ειδικά με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Οι Στόχοι του Έθνους: Απόφαση-Διακήρυξη της κε του ΚΚΕ (εσ.)»
Το 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1961 στην Τσεχοσλοβακία και ήταν το πρώτο μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας στον Εμφύλιο Πόλεμο του 1946-49. Στα 16 χρόνια που μεσολάβησαν από το 7ο Συνέδριο (1-6.10.1945) επικράτησε το μεταβαρκιζικό καθεστώς λευκής τρομοκρατίας σε βάρος των αγωνιστών του ΕΑΜ και της Αριστεράς, ενώ προηγήθηκε η αποκήρυξη και το τραγικό τέλος του ηγέτη του ΕΛΑΣ Άρη Βελουχιώτη. Ακολούθησαν οι εκλογές και η αποχή του ΕΑΜ το Μάρτη του 1946, η επιστροφή το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου του βασιλιά Γεώργιου Β’ με ένα ακόμη νόθο δημοψήφισμα (του είχε… ξανασυμβεί το 1935), η ανοιχτή εμφύλια σύγκρουση και το Γ’ Ψήφισμα της Βουλής το 1947 που έθεσε εκτός νόμου το ΚΚΕ, όπως και το ΕΑΜ. Με το Δόγμα Τρούμαν το Μάρτη του 1947 επικυρώνεται η ειδική σχέση με τις ΗΠΑ που θα παρεμβαίνουν διαρκώς στην πολιτική και οικονομική ζωή, ειδικά την περίοδο του διαβόητου πρέσβη Πιουριφόι. Συνεχίστε την ανάγνωση του «8ο Συνέδριο του ΚΚΕ: ντοκουμέντα»
21aristera 