Όταν η Ελευθεροτυπία έβλεπε «Ρήγμα στην ΚΝΕ», Ανδρουλάκη για γραμματέα στο ΚΚΕ και προγραμματική «ωρίμανση» ΚΚΕ-ΣΥΝ (16-17.9.1989)

Ενώ με τη δημόσια διαφοροποίηση της μειοψηφίας του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ ξεκινά η ανοιχτή σύγκρουση της ηγεσίας του ΚΚΕ με την ΚΝΕ, τη ίδια στιγμή με διοχετευμένα ρεπορτάζ διαμορφώνεται κλίμα για τα οργανωτικά μέτρα που έρχονται. Αλλά και για τα «πολιτικά κέρδη» που έφερνε η απαλλαγή από την «ενοχλητική» ΚΝΕ και τις διαφωνίες στο ΚΚΕ και την Αριστερά για το Συνασπισμό, την κυβέρνηση Τζαννετάκη, την πολιτική Γκορμπατσόφ και την Περεστρόικα κ.ά.

Στα ρεπορτάζ της «Ελευθεροτυπίας» το σαββατοκύριακο 16-17 Σεπτέμβρη 1989 η εφημερίδα είναι άμεσα ενημερωμένη από το γραφείο τύπου του κόμματος, δηλαδή όπως διευκρινίζεται, από το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: πρόκειται για διαφωνούντες για τους οποίους θα παρθούν άμεσα μέτρα, ενώ η ΚΕ του ΚΚΕ που συνεδρίασαν χαράματα, πριν την προγραμματισμένη διαδικασία του ΣΥΝ στις 10πμ, συζήτησε ιδέες για όπως η απαγόρευση στο Γιώργο Γράψα να μιλήσει στο Φεστιβάλ και η διαγραφή του.

Σε άρθρο-ανάλυση ο Θοδωρής Ρουσόπουλος, μετέπειτα βουλευτής, υπουργός και κυβερνητικός εκπρόσωπος των κυβερνήσεων της ΝΔ επί Κ. Καραμανλή, έχει πληροφορίες από την «πηγή» που δεν είναι άλλη από το ΠΓ του ΚΚΕ. Η κυβέρνηση Τζαννετάκη οδηγεί σε «προσγειωμένο» πολιτικά πρόγραμμα την Αριστερά, δηλαδή καπιταλιστικής διαχείρισης, με υποτίθεται ρεαλιστικές προτάσεις για την ανάπτυξη, την «αποσυμφόρηση» και «απογραφειοκρατικοποίηση» του Δημοσίου και καινοτομίες, όπως ο διορισμός διοικητών τραπεζών και ΔΕΚΟ από τη Βουλή, που φυσικά δεν άνοιξε κάποια εποχή διαφάνειας και λειτουργίας υπέρ της κοινωνίας, αλλά την εποχή των ιδιωτικοποιήσεων, αλλά και την αξιοποίηση των κονδυλίων της τότε ΕΟΚ, της σημερινής ΕΕ και των αντίστοιχων ΕΣΠΑ. Για την ηγεσία του ΚΚΕ η αντίθεση στην ΕΕ έγινε τότε απλό σύνθημα.

Παράλληλα προετοιμάζεται οργανωτικά το ΚΚΕ για την ωρίμανση αυτή καθώς το άρθρο «ενημερώνει» ότι ο Μ. Ανδρουλάκης προετοιμάζεται για γραμματέας του ΚΚΕ στη θέση του Γρ. Φαράκου, ενώ προετοιμάζεται σύγκρουση με την ΚΝΕ και οργανωτικά μέτρα στην επόμενη συνεδρίαση της ΚΕ.

Το άρθρο συμπληρώνει τις πληροφορίες με την προσπάθεια Ανδρουλάκη και Κ. Λαλιώτη να κρατηθεί ανοιχτό δίαυλος ΣΥΝ-ΚΚΕ και ΠΑΣΟΚ, αλλά και για την απόφαση του ΣΥΝ να ψηφίσει την κατάργηση του «συν 1» στον εκλογικό νόμο, δηλαδή τη θέσπιση της απλής αναλογικής που πρότεινε κατόπιν εορτής το ΠΑΣΟΚ, κάτι τελικά ο ΣΥΝ δεν έκανε ποτέ λόγω των δεσμεύσεων απέναντι στον κυβερνητικό εταίρο του, τη ΝΔ.

Στις υπόλοιπες σχετικές ειδήσεις ο γραμματέας του ΣΥΝ και της ΕΑΡ Λεωνίδας Κύρκος, εκθειάζει το έργο της κυβέρνησης Τζαννετάκη και ζητάει να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις που τόσο έχουν αργήσει στην Ελλάδα, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απαντώντας σε δημοσιεύματα, δήλωνε ότι δεν απασχολούν την κυβέρνηση οι βάσεις ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Αυτά δημόσια, γιατί σιωπηρά παρατάθηκε η συμφωνία παραμονής των βάσεων που έληγε, καθεστώς που διαιωνίζουν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις.

Τελικά ο Γ. Γράψας μίλησε το Σάββατο 16.9.1989 στο Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, την επόμενη μέρα στην ομιλία του ο Γρ. Φαράκος του απαντούσε και στη συνέχεια μετά την εισήγηση του ΠΓ η Ολομέλεια της ΚΕ αποφάσισε τα οργανωτικά μέτρα που ισοδυναμούσαν με τη διάσπαση της ΚΝΕ, κάνοντας έτσι παρελθόν τη μαζικότερη οργάνωση νεολαίας μετά τη Χούντα, που σφραγίστηκε από το ριζοσπαστισμό του αντιδικτατορικού αγώνα και της μεταπολίτευσης.

Διαβάστε την αρθρογραφία της Ελευθεροτυπίας για την «ανταρσία» στην ΚΝΕ το σαββατοκύριακο 16-17.9.1989

Της ΑΛΙΚΗΣ ΜΑΤΣΗ

Ρήγμα παρουσιάστηκε χθες στο γραφείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ. Ενώ κατά πλειοψηφία (έξι στα 11 μέλη) αποφάσισε να αναλάβει το ίδιο τη διοργάνωση των εκδηλώσεων, σε συνεργα­σία με το συμβούλιο των σπου­δαστών της σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης, με αφορμή τις οποίες σημειώθηκε η ανοιχτή διάσταση με το γραμματέα του ΚΚΕ Γ. Φαράκο προχθές, τα πέντε μέλη της μειοψηφίας εξέ­δωσαν ανακοίνωση μέσω του γραφείου Τύπου του κόμματος, σύμφωνα με την οποία «οι σχε­τικές ανακοινώσεις του γρα­φείου του Κ.Σ. που καλύπτουν τη στάση του συμβουλίου σπουδάζουσας βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με το καταστα­τικό της ΚΝΕ».

Τα πέντε μέλη που υπογρά­ψουν την ανακοίνωση αυτή είναι εκείνα που συμφωνούν με την πολιτική του Συνασπισμού και του ΚΚΕ, ενώ οι έξι της πλειοψηφίας διαφωνούν. Πλήρης διά­σταση σημειώθηκε χθες και με­ταξύ της Επιτροπής Πόλης του ΚΚΕ στη Θεσσαλονίκη και του γραφείου του Κ.Σ. της ΚΝΕ, α­φού η επιτροπή χαρακτήρισε χθες τις εκδηλώσεις της σπουδάζουσας ως «αντιφεσπβάλ» και τόνισε ότι «τα στελέχη του συμ­βουλίου σπουδάζουσας θα κλη­θούν να δώσουν λόγο».

Πώς το ΚΚΕ οδήγησε την ΚΝΕ σε διάσπαση το 1989 με αφορμή το Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή

Το Σάββατο 16.9.1989 και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη το Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή στην Αθήνα, ο Ριζοσπάστης αιφνιδιάζει τον κόσμο του ΚΚΕ και της Αριστεράς, καθώς έχει σαν πρώτο θέμα την κρίση που δημιουργήθηκε μετά την επιλογή του ΚΚΕ να επιβάλλει οργανωτικά μέτρα στην ΚΝΕ. Δεν ήταν συνηθισμένο μετά το 1974 η ηγεσία του ΚΚΕ να παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν «ατσάλινες ομοφωνίες» ή να μην αποδίδονται οι διαφωνίες σε προσωπικές επιλογές διαχωρισμού. Ήταν σαφής όμως η διάθεση καταστολής. Στο στόχαστρο μπαίνει κάθε διαφωνία για το Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ και τη συγκρότηση του Συνασπισμού, την κυβέρνηση Τζαννετάκη, αλλά και την Περεστρόικα του Γκορμπατσόφ και της ηγεσίας του ΚΚΣΕ.

Αφορμή ήταν οι φεστιβαλικές εκδηλώσεις της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ που διοργανώθηκαν καθώς η τοπική ηγεσία του ΚΚΕ είχε επιβάλλει την υποβάθμιση του Φεστιβάλ της ΚΝΕ, καταργώντας τις ενιαίες μεγάλες εκδηλώσεις, διασπώντας το σε τρεις εκδηλώσεις, για τα ναρκωτικά στους Αμπελόκηπους, για το περιβάλλον στην Καλαμαριά και ένα διήμερο το Συνασπισμό στο Λ. Πύργο. Η Σπουδάζουσα Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιήσει ένα τριήμερο φεστιβάλ στο «Πάρκο των Σκύλων» στην παραλία στις 22-24/9, όπου είχε πραγματοποιηθεί με επιτυχία το φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή της προηγούμενης χρονιάς αφιερωμένο στα 70 χρόνια ΚΚΕ-20 Χρόνια ΚΝΕ. Η ηγεσία του ΚΚΕ θεώρησε ότι η ανακοίνωση εκδηλώσεων μετά τις αντίστοιχες κεντρικές στην Αθήνα είναι αντικομματική ενέργεια…

Συγκεκριμένα σε ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη προβάλλεται η δήλωση της μειοψηφίας του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ, που διαφωνεί με την απόφαση του Γραφείου να πάρει υπό την ευθύνη του το Φεστιβάλ της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης. Το γεγονός ότι για πρώτη μετά από πολλές δεκαετίες ο Ριζοσπάστης δημοσιεύει τη διαφωνία σε ένα κορυφαία όργανο κάνει αντιληπτό ότι έρχεται μια σοβαρή κρίση στην ΚΝΕ και το ΚΚΕ. Εξάλλου την απόφαση του Γραφείου του ΚΣ την εμφανίζει σαν ανακοίνωση των 6 από τα 11 μέλη του οργάνου. Δηλαδή τους αντιμετωπίζει σαν ομάδα, με αντικαταστατική δράση μάλιστα. Ακολουθούν οι ανακοινώσεις των καθοδηγητικών οργάνων του ΚΚΕ Θεσσαλονίκης και της οργάνωσης πόλης της ΚΝΕ.

Στο κύριο άρθρο με τίτλο για «Για την ΚΝΕ» γίνεται σαφές ότι η αντιπαράθεση δεν αφορά τις φεστιβαλικές εκδηλώσεις της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης, αλλά τις πολιτικές απόψεις των μελών και στελεχών της ΚΝΕ που αμφισβητούν την επλογή για τη συγκρότηση του Συνασπισμού.

Δημοσιεύτηκαν επίσης δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Γρηγόρη Φαράκου, με το χαρακτηριστικό τίτλο «Δεν μπήκαμε με το ζόρι στο Κόμμα».

Οι επόμενες μέρες έφεραν καταιγιστικές εξελίξεις. Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο γραμματέας της ΚΝΕ Γιώργος Γράψας απάντησε στην ομιλία του στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του Οδηγητή στην Αθήνα, για να ακολουθήσει την επόμενη μέρα η επιβεβαίωση των επιλογών του ΚΚΕ για διάσπαση από τον γραμματέα του Γρηγόρη Φαράκο με ομιλία στον ίδιο χώρο.

Στη βάση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ υπήρχαν σοβαρές διαφωνίες για τη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου με την ΕΑΡ, τη δεξιά εκδοχή που προέκυψε από τη διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικού, στη βάση του Κοινού Πορίσματος (Δεκέμβρης 1988), μιας πλατφόρμας με σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά, έντονο κυβερνητισμό και απεμπόληση της αντίθεσης στην τότε ΕΟΚ, τη σημερινή ΕΕ. Αυτή επιλογή είχε διαφανεί από τις Οι Θέσεις του ΚΚΕ για την Ενιαία Εσωτερική Αγορά και το 1992 (Μάρτης 1988), που είχαν αιφνιδιάσει δυσάρεστα τον κόσμο της Αριστεράς και του ΚΚΕ. Αυτές οι εξελίξεις ήταν το έμπρακτο αποτέλεσμα μια σταδιακής αλλαγής θέσεων που σηματοδοτούσε η  στρατηγική για «Νέου Τύπου Ανάπτυξη» που αποφάσισε το 12ο συνέδριο του ΚΚΕ το 1987 μια δεξιότερη προσαρμογή της «αλλαγής με κατεύθυνση το σοσιαλισμό». Για πολλούς αγωνιστές ήταν συνέχεια της πολιτικής ουράς απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, στο πλαίσιο των δημοκρατικών δυνάμεων και της Αλλαγής που αποφάσισε το 11ο συνέδριο του ΚΚΕ.

Σοκ ήταν για τους εργαζόμενους και τον κόσμο της Αριστεράς  η συγκρότηση της κυβέρνησης Τζανετάκη τον Ιούλη του 1989 σε συνεργασία με τη ΝΔ που πρόβαλλε ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, με τη συμμετοχή τάσεων και παραγόντων της αντικομμουνιστικής δεξιάς που ετοιμαζόταν για τη ρεβάνς της πτώσης του υπαρκτού σοσιαλισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι και η κυβερνητική συνεργασία με τη ΝΔ εγκρίθηκε εκ των υστέρων από τα κορυφαία όργανα του ΚΚΕ, αρχικά το ΠΓ και κατόπιν η ΚΕ του ΚΚΕ. Υπήρξαν όμως και σημαντικές δημόσιες αντιδράσεις, όπως η δήλωση του βουλευτή του Συνασπισμού και του ΚΚΕ Κ. Κάππου που δεν έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Τζανετάκη, αλλά και η αρθρογραφία στο περιοδικό ΠΡΙΝ που απηχούσε τις απόψεις των διαφωνούντων από τα αριστερά (τεύχη Ιούλη, Αυγούστου, Σεπτέμβρη 1989).

Εξάλλου όλο και περισσότερο γινόταν φανερό ότι η Περεστρόικα του ΚΚΣΕ αντί για ανανέωση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ήταν προϊόν διάθεσης συμβιβασμού με τις ΗΠΑ τον ιμπεριαλισμό. Εξάλλου ένα χρόνο περίπου μετά τα γεγονότα που περιγράφονται η ΕΣΣΔ πρόλαβε να στηρίξει τις ΗΠΑ στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου ενάντια στο Ιράκ πριν διαλυθεί το Δεκέμβρη του 1991…

Η επιλογή της ηγεσίας του ΚΚΕ να προχωρήσει σε οργανωτικό ξεκαθάρισμα κάθε διαφωνίας και αντίρρησης στις επιλογές του κυβερνητισμού, ακόμα και σε συνεργασία με τη νεοφιλελεύθερη ΝΔ του Κων. Μητσοτάκη, αλλά και κάθε κριτικής στην Περεστρόικα, περνούσε από το πλήγμα που μεθοδεύτηκε ενάντια στην ΚΝΕ. Η μαζική νεολαίστικη οργάνωση αντιμετωπιζόταν σαν αριστερίστικο βαρίδιο ειδικά με τις αποφάσεις το Ενιαίο Μέτωπο Πάλης της Νεολαίας (1987) και το 4ο Συνέδριο της οργάνωσης (Ιούνης 1988) που επεξεργάστηκε παραπέρα την πρόταση του Μετώπου σαν μια εργατική απάντηση στη νεοφιλελεύθερη επίθεση, αλλά και ένα δρόμο επαναστατικής ανανέωσης για τις ιδέες του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.

Διαβάστε τα σχετικά δημοσιεύματα στο Ριζοσπάστη για την επιλογή του ΚΚΕ να διασπάσει την ΚΝΕ το 1989:

Το Νέο Κόμμα της Αριστεράς: τα υλικά του 1ου συνεδρίου της Ε.ΑΡ. (άνοιξη 1987)

Την άνοιξη του 1987 εκδόθηκαν σε μπροσούρα τα υλικά για το ιδρυτικό συνέδριο ενός νέου κόμματος της Αριστεράς με βάση τις αποφάσεις του 4ου και τελευταίου συνεδρίου του ΚΚΕ Εσωτερικού το 1986. Η διαδικασία οδήγησε στην ίδρυση της Ελληνικής Αριστεράς (Ε.ΑΡ.) από την ηγεσία του Λεωνίδα Κύρκου με τη συμμετοχή και στήριξη των πρωταγωνιστών του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος. Η μειοψηφία σχημάτισε το ΚΚΕ εσ.-Ανανεωτική Αριστερά υπό την ηγεσία του Γιάννη Μπανιά τελευταίου γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Εσ., η οποία μετεξελίχτηκε σε ΑΚΟΑ το 1992 και το 2013 αυτοδιαλύθηκε στα πλαίσια του ΣΥΡΙΖΑ.

Η Ε.ΑΡ. στο γενικότερο κλίμα που διαμόρφωσε η φθορά του ΠΑΣΟΚ και ο εκφυλισμός του οράματος της για Αλλαγής, καθώς και η Περεστρόικα στην ΕΣΣΔ του Γκορμπατσόφ, εκπροσώπησε μια κατεύθυνση αποκομμουνιστικοποίησης της Αριστεράς δίνοντας τέλος στη συζήτηση περί κομμουνιστικής ανανέωσης και παράλληλα στην προσπάθεια του ευρωκομμουνισμού για γέφυρες με τη σοσιαλδημοκρατία έδωσε ένα τέλος με ουσιαστική προσχώρηση σε αυτή, κρατώντας όμως αποστάσεις από την εργατική κληρονομιά της. Παράλληλα ήταν σημαντική η επίδραση νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, όπως συναίνεση, η κριτική στον «κρατισμό» και η επίκληση της ανάγκης για «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις». Η ΕΑΡ έφερε μια έντονα διαχειριστική αντίληψη στην Αριστερά, με βασική πλευρά την αποδοχή των συσχετισμών, τον κυβερνητισμό, την επίκληση του άμεσου αποτελέσματος και την απαξίωση της επαναστατικής ρήξη ως ουτοπίας. Στη φθορά του ΠΑΣΟΚ απαντούσε με τη διεκδίκηση από την Αριστερά του ρόλου της σοσιαλδημοκρατικής δύναμης αστικής διακυβέρνησης.

Η συγκρότηση της ΕΑΡ επέδρασε, ως ένα είδος πειράματος, στη συζήτηση για τη μετεξέλιξη το 1989 της μεγάλης δύναμης του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος, του Ιταλικού ΚΚ, σε ένα κόμμα της Αριστεράς (Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς) και στη συνέχεια της φιλελεύθερης κεντροαριστεράς, το σημερινό Δημοκρατικό Κόμμα.

Αν και η πρωτοβουλία αυτή, που είχε τη σφραγίδα του Λ. Κύρκου, αποδιάρθρωσε οργανωτικά το χώρο της κομμουνιστικής ανανέωσης, η ΕΑΡ παρά τις μικρές της δυνάμεις άσκησε και ασκεί μεγάλη επίδραση στην Αριστερά. Θα αποτελέσει και το όχημα για τη μετατόπιση του ΚΚΕ σε λογικές διαχείρισης του καπιταλισμού και σοσιαλδημοκρατικές αντιλήψεις, μέσα από τη συμμαχία στη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου το Δεκέμβρη του 1988 στη βάση του Κοινού Πορίσματος ΚΚΕ-ΕΑΡ. Η εγκατάλειψη του «Κ»  που σήμανε παραίτηση από τη διεκδίκηση της κληρονομιάς του κομμουνιστικού κινήματος από το ΚΚΕ και η Περεστρόικα έκαναν αποδεκτή ή ανεκτή από το χώρο του ΚΚΕ μια τέτοια επιλογή. Η ηγεμονία των αντιλήψεων που διαπερνούσαν το πλαίσιο ΕΑΡ ήταν ευρύτερη από την αποδοχή της σαν συμμάχου για ένα συνασπισμό αριστερών δυνάμεων, για αυτό συναίνεσε και η πτέρυγα της ηγεσίας του ΚΚΕ που ήρθε σε ρήξη με τους «ανανεωτικούς» όταν συμμάχησαν το  1991 με την ΕΑΡ ώστε να διαχυθεί το ΚΚΕ στο Συνασπισμό. Η συμμετοχή στις κυβερνήσεις Τζανετάκη με τη ΝΔ και την Οικουμενική υπό τον Ζολώτα με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, επιτάχυναν και επισφράγισαν τη στροφή. Η Ανταρσία της ΚΝΕ το 1989, η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού που εξαφάνισε το κύρος της Περεστρόικα και η αντίδραση της βάσης του ΚΚΕ οδήγησαν στη διάσπαση το ΚΚΕ και το Συνασπισμό. Στα επόμενα χρόνια η αυτοτελής πορεία του ΣΥΝ σαν ενιαίου κόμματος των ευρωκομμουνιστών της ΕΑΡ και της διαχειριστικής πτέρυγας του ΚΚΕ, καθορίστηκε από ιδέες που η ΕΑΡ έφερε στο προσκήνιο, από τον κυβερνητισμό και τον ευρωπαϊσμό μέχρι τον οργανωτικό φιλελευθερισμό και την εργαλειακή αντίληψη για το μαζικό κίνημα, αλλά κυρίως την επιμονή για άρνηση της επαναστατικής τομής σαν προϋπόθεση για κοινωνικές ανατροπές.

Σε ένα βαθμό η εξέλιξη και κυβερνητική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει το βάρος και την ισχυρή επίδραση των ιδεών της ΕΑΡ.

Η μπροσούρα περιείχε τις προτάσεις για Προγραμματική Διακήρυξη και Καταστατικές Αρχές, τη διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα του ιδρυτικού συνεδρίου, τη σύνθεση της Κεντρικής Πολιτικής Οργανωτικής Επιτροπής και μια δήλωση στήριξης από ανένταχτες προσωπικότητες του χώρου:

14ο Συνέδριο ΚΚΕ: Η Εισήγηση της ΚΕ

Εισήγηση της Κεντρικής Επιτροπής στο 14ο συνέδριο του ΚΚΕ (18-21 Δεκέμβρη 1991)

Εισαγωγή

Στη μακρόχρονη πορεία του Κόμματός μας, είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε και να ζήσουμε γεγονότα ιστορικής σημασίας και δύσκολες στιγμές. Το 14ο έκτακτο Συνέδριο του ΚΚΕ πραγματοποιείται σε μια τέτοια δύσκολη και κρίσιμη περίοδο.

Φιλοδοξούμε να δώσουμε απαντήσεις, κατευθύνσεις και προσανατολισμούς σε θέματα κρίσιμα για το παρόν και το άμεσο μέλλον του ίδιου του ΚΚΕ. Οι απαντήσεις αφορούν τα σοβαρότατα προβλήματα της χωράς, τα συμφέροντα των εργαζομένων, σε συνθήκες μακρόχρονης πολύπλευρης κρίσης στη χώρο μας, πρωτοφανούς διεθνοποίησης, όπου η τύχη του κάθε χωριστού λαού εξαρτάται πολύ περισσότερο απ’ ό, τι πριν και από τις διεθνείς εξελίξεις και συσχετισμούς.

Χαιρετίζουμε με ιδιαίτερη συγκίνηση τους εκπροσώπους αδελφών κομμάτων. Σ’ αυτές τις δύσκολες ώρες που περνά όλη η Ευρώπη, τα Βαλκάνια, η περιοχή της Μεσογείου, πιο έντονα συνειδητοποιούμε την πολύτιμη και αναντικατάστατη αξία της διεθνούς αλληλεγγύης, της αδελφικής συνεργασίας, της ανταλλαγής εμπειριών και απόψεων. Για μας τους Έλληνες κομμουνιστές, η διεθνιστική αλληλεγγύη είναι υψηλή αξία που έχει μεταδοθεί από γενιά σε γενιά σαν σκυτάλη, από τη στιγμή που ιδρύθηκε το Κόμμα μας στις 18 Νοέμβρη του 1918.

Χαιρετίζουμε την παρουσία στις εργασίες του συνεδρίου μας εκπροσώπων του πολιτικού κόσμου και των εργαζομένων της χώρας, παρουσία που υπογραμμίζει την αξία του διαλόγου και της αντιπαράθεσης, η οποία στηρίζεται στην επιχειρηματολογημένη άποψη, μακριά από εντυπώσεις και τεχνητές εντάσεις.

Τι περιμένουμε από το συνέδριο;

Να διαμορφώσουμε τους στόχους πάλης για μια προοδευτική πολιτική ανάπτυξης της χώρας μας και τους αναγκαίους όρους για την προώθησή της, ο πιο βασικός από τους οποίους είναι η ανάπτυξη του μαζικού λαϊκού κινήματος και των κοινωνικών αγώνων. Να κλείσουμε την αυλαία της δίχρονης κρίσης στο Κόμμα. Να επουλωθούν οι οδυνηρές πληγές που προκάλεσε στην εσωτερική μας ζωή και ιδιαίτερα στη δράση. Να αποκατασταθούν οι αρχές λειτουργίας μας με κορυφαίες τη συλλογικότητα, την ενιαία δράση, την αναπτυγμένη εσωκομματική δημοκρατία.

Είμαστε αισιόδοξοι ότι θα τα πετύχουμε όλα αυτά γιατί τώρα είμαστε περισσότερο ώριμοι και νηφάλιοι να ολοκληρώσουμε τα συμπεράσματα για τις αιτίες της κρίσης, παίρνοντας σοβαρό υπόψη και τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε στην προσυνεδριακή περίοδο, ξέρουμε ότι η πλήρης ανασυγκρότηση του Κόμματος θα πάρει χρόνο. Όμως το έκτακτο 14ο Συνέδριο μπορεί να ανοίξει τη νέα σελίδα του ΚΚΕ, κόμματος της εργατικής τάξης, επαναστατικού, σύγχρονου, μαχητικού, λαϊκού, πατριωτικού και διεθνιστικού, που παλεύει για τα άμεσα προβλήματα των εργαζομένων, αγωνίζεται για ριζοσπαστικές κοινωνικές αλλαγές προς το σοσιαλισμό και την κομμουνιστική προοπτική.

ΝΑΡ: Οι Κοινωνικές, Πολιτικοϊδεολογικές, Οργανωτικές Αρχές (1991)

Οι Κοινωνικές, Πολιτικοϊδεολογικές, Οργανωτικές Αρχές του ΝΑΡ εγκρίθηκαν στην Πανελλαδική Σύσκεψη στις 10.11.1991.

Στο διάστημα που μεσολάβησε από την ιδρυτική συνδιάσκεψη του ΝΑΡ το Φλεβάρη του 1990 μεσολάβησαν οι βουλευτικές εκλογές στις 8.4.1990 και η κυβέρνηση Μητσοτάκη που άμεσα ξεκίνησε μια πολιτική νεοφιλελεύθερης λαίλαπας σε βάρος των εργαζομένων, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους ιμπεριαλιστές ΕΕ-ΗΠΑ-ΝΑΤΟ στην προσπάθειά τους να επιβάλλουν τη λεγόμενη «νέα τάξη πραγμάτων» υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ (διάλυση και πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, καπιταλιστική παλινόρθωση και οπισθοδρόμηση στην Αν. Ευρώπη, πρώτος πόλεμος στον Κόλπο και εισβολή στο Ιράκ).

Το ΝΑΡ παρότι κλονίστηκε σοβαρά μετά το πενιχρό αποτέλεσμα της Λαϊκής Αντιπολίτευσης, του σχήματος που στήριξε στις εκλογές του 1990 (14.440 και 0,22%), προσανατολίστηκε στους σκληρούς κοινωνικούς αγώνες ενάντια στην πολιτική της ΝΔ του Μητσοτάκη. Η ΚΝΕ-ΝΑΡ πρωτοστάτησε στον ξεσηκωμό της νεολαίας ενάντια στο νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου με τις καταλήψεις των φοιτητών και μαθητών το 1990-91.

Σε αυτή τη φάση πραγματοποιήθηκε και η 2η Συνδιάσκεψη του ΝΑΡ το Δεκέμβερη του 1990.

Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού με την γκορπατσοφική Περεστρόικα και η νέα κρίση στην Αριστερά, καθώς τον Ιούνη του 1991 διασπώνται ΚΚΕ και Συνασπισμός, κάνουν αναγκαία βήματα σαν και αυτά που δοκίμασε το ΝΑΡ με την απόφασή του για τις κοινωνικές, πολιτικοϊδεολογικές και οργανωτικές αρχές του.

 

View this document on Scribd

 

 

 

Περιοδικό ΠΡΙΝ, τ. 12, Απρίλης-Μάης 1990

Το 12ο τεύχος εκδόθηκε μετά τις εκλογές του 1990, τη νέα νίκη της ΝΔ με 150 έδρες όμως και το σχηματισμό της κυβέρνησης Μητσοτάκη με τη στήριξη του Κατσίκη, του μοναδικού βουλευτή της ΔΗΑΝΑ που σύντομα αποστάτησε προς τη ΝΔ. Οι κοινοβουλευτικές αθλιότητες ήταν απλά η αρχή μιας λαίλαπας σε βάρος των εργαζομένων, των κοινωνικών δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών. Η ασυδοσία της ιδιωτικής τηλεόρασης -έργο της κυβέρνησης Τζανετάκη των ΝΔ-Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου- θα εξελιχτεί σε πανίσχυρο όπλο χειραγώγησης του λαού και μιας πρωτοφανούς ιδεολογικής και πολιτιστικής οπισθοδρόμησης.

Παράλληλα η Αριστερά και το εργατικό κίνημα βρισκόταν σε υποχώρηση σε Ανατολή, με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμούς σε εξέλιξη και Δύση, καθώς στην Ιταλία το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα μετονομάζεται σε «Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς» και αποκηρύσσει το μαρξισμό και την ταξική πάλη. Εκείνες τις μέρες το ΚΚΕ διά στόματος του γεν. γραμματέα Γρηγόρη Φαράκου τάσσεται κατά της απεργίας των καθηγητών…

Σε αυτή τη δύσκολη νέα εποχή, ελπίδα το κοινωνικό κίνημα: «Πυρκαγιά λιτότητας, σπίθες αντίστασης», ο τίτλος του τεύχους…

Το ΠΡΙΝ παρά τις αρχικές προθέσεις κλείνει τον κύκλο του, συνεχίζοντας μόνο με τη μορφή της εφημερίδας που πρωτοκυκλοφόρησε το Μάρτη του 1990, στενά συνδεμένο με την προσπάθεια του ΝΑΡ.

View this document on Scribd

Περιοδικό ΠΡΙΝ, τ. 11, Μάρτης 1990

Το 11ο τεύχος του ΠΡΙΝ κυκλοφόρησε το Μάρτη του 1990 και έχει προεκλογικό χαρακτήρα. Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές της 9ης Απρίλη 1990, φαίνεται ότι η ΝΔ του Μητσοτάκη θα πετύχει στην τρίτη της προσπάθεια της αυτοδυναμία, με την πρωτοφανή υποστήριξη της άρχουσας τάξης, την ιδεολογική ηγεμονία που της δίνει η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και της νεοφιλελεύθερης επέλασης, αλλά και το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός των ΚΚΕ-ΕΑΡ κυβερνήσαν μαζί της, νομιμοποιώντας έτσι την επιστροφή της Δεξιάς στην εξουσία. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου που συμμετείχε στην κυβέρνηση Τζανετάκη (Ιούνη-Σεπτέμβρη 1989) με τη ΝΔ, στις εκλογές του Απριλίου 1990 συνεργάζεται με το ΠΑΣΟΚ στις 5 μονοεδρικές περιφέρειες (Ευρυτανία, Σάμος, Λευκάδα, Κεφαλλονιά, Ζάκυνθος) για να αποτρέψει την αυτοδυναμία της ΝΔ, προϊδεάζοντας για κυβερνητική σύμπραξη με τον άλλο πυλώνα του δικομματισμού, στο δρόμο της «Αριστεράς που διεκδικεί ρόλο»…

Απέναντι σε αυτά, το ΠΡΙΝ έχει κεντρικό θέμα τις πολιτικές εξελίξεις και την αναζήτηση αντιπολίτευση στην κυρίαρχη γραμμή της συναίνεσης, της αποδοχής όσων ζητά η άρχουσα τάξη, καθώς θεωρεί ότι μπορεί να αναιρέσεις τις κοινωνικές κατακτήσεις της Μεταπολίτευσης. Στο αφιέρωμα φιλοξενούνται οι απόψεις που καταθέτουν ο Κ. Κάππος από το μόλις συγκροτημένο ΝΑΡ που θα συμμετείχε στις εκλογές με το σχήμα της «Λαϊκής Αντιπολίτευσης», ο Π. Κουναλάκης (Συνασπισμός), ο Ν. Καϊμάκης (ΚΚΕ Εσ.-ΑΑ), αλλά και οι Απ. Κακλαμάνης και Γ. Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ), Σ. Μάνος (ΝΔ) και ο Κ. Στεφανόπουλος (ΔΗΑΝΑ).

Το αφιέρωμα του τεύχος έχει θέμα τις «αλκυονίδες μέρες» των κοινωνικών αγώνων μέσα στο νεοσυντηρητικό χειμώνα που ξεκινούσε…

View this document on Scribd

Περιοδικό ΠΡΙΝ, τ. 10, Φλεβάρης 1990

Το 10ο τεύχος του περιοδικού ΠΡΙΝ το Φλεβάρη του 1990 έχει βασικό θέμα το τέλος της Οικουμενικής Κυβέρνησης των ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-Συνασπισμού και τις εξελίξεις που δρομολογήθηκαν.

Οι εργατικοί και νεολαιίστικοι αγώνες που έκαναν το «οικουμενικό θαύμα» να ξεκουρδιστεί, η κρίση του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς, ο νεοσυντηρητικός χειμώνας που ερχόταν και τα σημάδια της Νέας Τάξης Πραγμάτων με την επέμβαση των ΗΠΑ στον Παναμά, η προσπάθεια του ΝΑΡ για ένα νέο κομμουνιστικό ξεκίνημα σαν απόπειρα απάντησης σε αυτό το νέο τοπίο, καθώς και άλλα θέματα απασχολούν τους αρθρογράφους του τεύχους.

Για την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού που εξελίσσεται εκείνη την περίοδο υπάρχει ειδικό αφιέρωμα. Εθνικισμός, θρησκευτικός φανατισμός, πολιτικός κυνισμός από τους μέχρι χτες «εκπροσώπους του σοσιαλισμού» που μετατρέπονται σε οπαδούς της αγοράς και συνεργάζονται με τους ιμπεριαλιστές.

View this document on Scribd

Περιοδικό ΠΡΙΝ, τ. 6, Οκτώβρης 1989

Μέρες συναίνεσης, καιροί «ανανέωσης»…: ο τίτλος του 6ου τεύχους του περιοδικού ΠΡΙΝ παραπέμπει στις παλαιοκομματικού τύπου αντιδημοκρατικές εκκαθαρίσεις που οδήγησαν στη διάσπαση της ΚΝΕ και την αποχώρηση μελών και στελεχών από το ΚΚΕ. Η συμμετοχή του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου στην κυβέρνηση Τζανετάκη, μετά την προσχώρηση του ΚΚΕ και του Συνασπισμού στη γραμμή της κοινωνικής συναίνεσης για ξεπεραστεί η πολιτική κρίση είχε το τίμημά της που ήταν η ρήξη με το ατίθασο νεολαιίστικο δυναμικό της ΚΝΕ. Η αντισυναινετική κινηματική γραμμή απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό, η μετωπική γραμμή στο νεολαιίστικο κίνημα σε διαφοροποίηση με το Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ και την ενότητα «από τα πάνω» στο Συνασπισμό, η κριτική στάση απέναντι στην Περεστρόικα και το αίτημα για μια επαναστατική ανανέωση, δε χωράγανε στην Αριστερά της συναίνεσης.

Το ΠΡΙΝ παρουσιάζει με αναλυτικά ρεπορτάζ και αρθρογραφία την «ανταρσία της ΚΝΕ» και τις επιλογές του ΚΚΕ που οδήγησαν στη διάσπαση και την κρίση την Αριστερά.

View this document on Scribd

Η ομιλία του Γ. Γράψα στο 15ο Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή (16.9.1989)

Το Σάββατο 16 Σεπτέμβρη του 1989 ξεσπά οργανωτική κρίση στην ΚΝΕ, μετά τη δημόσια διαφοροποίηση της μειοψηφίας των 5 μελών του Γραφείου του ΚΣ με δήλωση στο «Ριζοσπάστη», ενέργεια που είχε την κάλυψη της ηγεσίας του ΚΚΕ. Αφορμή ήταν οι φεστιβαλικές εκδηλώσεις της Οργάνωσης Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ. Φυσικά η αιτία δεν ήταν ένα δευτερεύον οργανωτικό ζήτημα, αλλά οι ισχυρές διαφωνίες στους κόλπους της ΚΝΕ για τις πολιτικές επιλογές της ηγεσίας του ΚΚΕ, τη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, καθώς και τη συμμετοχή στην κυβέρνηση Τζαννετάκη, αλλά και την στήριξη και μάλιστα χωρίς επιφυλάξεις της Περεστρόικα του Γκορμπατσώφ στην ΕΣΣΔ.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο Γιώργος Γράψας, γραμματέας τότε του ΚΣ της ΚΝΕ, μίλησε όπως ήταν προγραμματισμένο στο 15ο Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή στην Αθήνα. Δίνοντας δημόσια με την ομιλία του το στίγμα των αναζητήσεων στην ΚΝΕ και των διαφωνιών με την ηγεσία, του ΚΚΕ, ο Γ. Γράψας σηματοδότησε την απαρχή της ανταρσίας της ΚΝΕ. Σχολιάζοντας την ομιλία του Γ. Γράψα, ο σκηνοθέτης Θ. Αγγελόπουλος είχε δηλώσει: «Εύχομαι οι δονήσεις στο εσωτερικό της ΚΝΕ να γίνουν γόνιμος διάλογος και να μη σταματήσουν με παρεμβάσεις».

Ακολούθησαν τα οργανωτικά μέτρα της ΚΕ του ΚΚΕ που οδήγησαν στη διάσπαση της ΚΝΕ, η απόφαση του ΚΣ για την αυτόνομη πορεία της ΚΝΕ και η συγκρότηση του Νέου Αριστερού Ρεύματος (ΝΑΡ) το Γενάρη του 1990, μαζί με μέλη και στελέχη του ΚΚΕ που αποχώρησαν.

Διαβάστε το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Γ. Γράψα όπως δημοσιεύτηκε στον «Οδηγητή»: