3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ (1950): τα πρακτικά

View this document on Scribd

Η 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ έγινε στις 10-14 Οκτώβρη του 1950. Το πρώτο αφορούσε τη συζήτηση πάνω στο εισήγηση του Ν. Ζαχαριάδη με τίτλο «Δέκα χρόνια πάλης. Συμπεράσματα-διδάγματα-καθήκοντα» με θέμα την αποτίμηση της δεκαετίας 1940-50. Είχε ήδη δημοσιευτεί το άρθρο του Ζαχαριάδης με τον ίδιο τίτλο σαν βασικό υλικό για τη Συνδιάσκεψη.

Το σώμα απασχόλησε σαν δεύτερο θέμα η οργάνωση της ζωής των πολιτικών προσφύγων, μαχητών του ΔΣΕ, αλλά και αμάχων, που αντιμετώπιζαν μια σειρά από επείγοντα προβλήματα για τα οποία το ΚΚΕ προσπαθούσε να μεριμνήσει από κοινού με τις λαϊκές δημοκρατίες που ανέλαβαν να τους φιλοξενήσουν. Τρίτο θέμα ήταν τα οργανωτικά ζητήματα με βασικό τη λήψη μέτρων κατά στελεχών που κατηγορήθηκαν για αντικομματική στάση και τη συμπλήρωση της ΚΕ που είχε αδυνατήσει μετά τις απώλειες στις μάχες, αλλά και τα πειθαρχικά μέτρα.

Η 3η Συνδιάσκεψη κινήθηκε στη γραμμή του άρθρου του Ν. Ζαχαριάδη «Δέκα χρόνια πάλης. Συμπεράσματα-διδάγματα-καθήκοντα» κλείνοντας τη συζήτηση της αποτίμησης με ένα τρόπο που άφηνε έξω από τις επιλογές της ηγεσίας του ΚΚΕ τις ευθύνες για τη διπλή ήττα της Αντίστασης και του ΔΣΕ, επικεντρώνοντας στην ηγεσία υπό τον Γ. Σιάντο στη διάρκεια της Κατοχής, ο οποίος και χαρακτηρίστηκε χαφιές και στον Τίτο, που είχε έρθει σε ρήξη με τον Στάλιν και την ΕΣΣΔ. Παράλληλα υπερασπίστηκε όλες τις βασικές επιλογές του ΚΚΕ από το τέλος της Κατοχής που τέθηκε το θέμα της εξουσίας μετά την απελευθέρωση και κυρίως την επιλογή να υπογραφεί η Συμφωνία της Βάρκιζας. Κατηγορήθηκαν με πρωτοφανείς χαρακτηρισμούς μια σειρά από άλλα στελέχη, με πρώτο τον καπετάνιο του ΕΛΑΣ Α. Βελουχιώτη, για τον οποίο δεκαετίες αργότερα το ΚΚΕ δέχτηκε ότι είχε δίκιο όταν απέρριψε τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Παράλληλα δεν δόθηκαν απαντήσεις για τα ακραία φαινόμενα αυθαιρεσίας από στελέχη του ΚΚΕ τα οποία κόστισαν και ζωές, όπως για παράδειγμα στο στρατόπεδο του Μπούλκες.

Η υπεράσπιση του επαναστατικού δρόμου και της ένοπλης πάλης απέναντι σε γραμμές συμβιβασμού που διακριτικά υποστήριζαν σοβιετικοί παράγοντες ενθαρρύνοντας τη σχετική κριτική στελεχών, συνοδεύτηκε από την απαίτηση να μείνουν στο απυρόβλητο όλες οι κρίσιμες επιλογές της ηγεσίας, αλλά και από ανεδαφικές εκτιμήσεις για τη δυνατότητα σύντομα να ανακάμψει το επαναστατικό κίνημα στην Ελλάδα.

Οι αποφάσεις προσανατολισμένες, καθώς ήταν στο εσωτερικό του ΚΚΕ δεν έδωσαν ένα πλαίσιο πάλης, για το λαϊκό κίνημα μετά την ήττα του ΔΣΕ στις δύσκολες συνθήκες του μετεμφυλιακού καθεστώτος. Το γεγονός αυτό δημιουργούσε πρόσθετες δυσκολίες σε ένα κλίμα κρατικής τρομοκρατίας, εξοριών, φυλακίσεων και εκτελέσεων. Μέσα από δύσκολη διαδρομή και εσωτερικές κρίσεις η Αριστερά θα ανοίξει το δρόμο για την ανάταση των λαϊκών και εργατικών αγώνων τη δεκαετία του 1960, με πρωταγωνιστή τη νεολαία που δεν είχε την εμπειρία της ήττας.

Ν. Ζαχαριάδης: Καινούρια Κατάσταση – Καινούρια καθήκοντα

Το άρθρο του γραμματέα του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη αμέσως μετά την ήττα του ΔΣΕ στον Εμφύλιο Πόλεμο, εκλαϊκεύει τη γραμμή της ηγεσίας του ΚΚΕ στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ (9.10.1949) για τα αίτια της ήττας και επιχειρεί να χαράξει γραμμή για την επόμενη περίοδο. Η ήττα και η υποχώρηση του ΔΣΕ στις Λαϊκές Δημοκρατίες θεωρήθηκε αλλαγή τακτικής μπροστά σε νέα δεδομένα. Σαν νέα γραμμή προτείνεται η ανάπτυξη αγώνων με το μαζικό λαϊκό κίνημα, σε συνδυασμό όμως με τη δράση ανταρτομάδων, μέχρι οι συνθήκες να επιτρέψουν πάλι τον ένοπλο αγώνα.

Οι ευθύνες για την ήττα αποδίδονται στις επιλογές του Τίτο, αλλά και στην άρνηση του Άρη Βελουχιώτη να πειθαρχήσει στη συμφωνία της Βάρκιζας και να παραδώσει τα όπλα του ΕΛΑΣ το 1945. Παράλληλα υπάρχει η βασική εκτίμηση ότι υπήρξε μεγάλο πρόβλημα οργάνωσης του ανεφοδιασμού και των εφεδρειών του ΔΣΕ.

Στις δύσκολες συνθήκες που επικράτησαν μετά την ήττα του ΔΣΕ, ο Ν. Ζαχαριάδης και η ηγεσία του ΚΚΕ επιχειρούν να κρατήσουν το ΚΚΕ σε γραμμή σύγκρουσης με το καθεστώς των Αθηνών και τον ιμπεριαλισμό, προσπαθώντας να προλάβουν φαινόμενα ηττοπάθειας, συμβιβασμού και διάλυσης. Την ίδια στιγμή κλείνουν τη συζήτηση για την αποτίμηση της πάλης του ΔΣΕ, τα πραγματικά αίτια της ήττας και τις αντίστοιχες ευθύνες, για να προλάβουν την αμφισβήτηση της γραμμής και της ηγεσίας που έμοιαζε αναπόφευκτη. Παράλληλα προσπαθούν να διαχειριστούν τις σχέσεις με το ΚΚΣΕ. Εξάλλου σε εξέλιξη είναι μια μεταβατική κατάσταση στην ΕΣΣΔ που προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα με τη δημιουργία των Λαϊκών Δημοκρατιών και τη νίκη της κινέζικης επανάστασης, αλλά και να προετοιμαστεί για τη μετασταλινική εποχή.

Παρά την άμεση πρωτοβουλία του Ζαχαριάδη και της ηγεσίας του ΚΚΕ, θα υπάρξουν αντιδράσεις και από ηγετικά στελέχη που θα ζητήσουν αυτοκριτική στάση. Η Πλατφόρμα Βαφειάδη ήταν απλά μια πρώτη πρωτοβουλία αυτού του είδους. Θα ακολουθήσουν οι παρεμβάσεις του Μ. Παρτσαλίδη, του Κ. Καραγιώργη. Στην ανάλογη γραμμή με το άρθρο η ηγεσία του ΚΚΕ θα οργανώσει περίπου ένα χρόνο αργότερα την 3η Συνδιάσκεψη, όπου θα καταδικαστούν οι αποκλίσεις και τα στελέχη που τις εκφράσανε. Οι διαφωνίες αυτές και οι πικρίες από την αντιμετώπιση που είχαν θα συνεχίσουν να είναι εκρηκτικό υλικό, όπως δείχνουν η ανοιχτή σύγκρουση και τα επεισόδια βίας ανάμεσα στα εξόριστα μέλη του ΚΚΕ στην Τασκένδη το 1955, αλλά και οι συνεχείς καθαιρέσεις στελεχών στις Ολομέλειες της ΚΕ του ΚΚΕ που ακολούθησαν, με αποκορύφωμα την 6η το 1956 και την 7η Ολομέλεια το 1957. Εκεί αυτή η κρίση κορυφώνεται μέσα στο πλαίσιο και των αλλαγών στην ΕΣΣΔ μετά το θάνατο του Στάλιν (1953) και το 20ο συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956). Στα πλαίσια της αποσταλινοποίησης, όπως ονομάστηκε, με πρωτοβουλία του ΚΚΣΕ, το ΚΚΕ καθαιρεί τον Ζαχαριάδη στην 6η ολομέλεια και τον διαγράφει στην 7η.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη μπροσούρα «Καινούργια κατάσταση – καινούργια καθήκοντα. Οι διαπιστώσεις, η γραμμή και οι αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ (9-10-1949)», έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ και αναδημοσιευεται από το μπλογκ «Νίκος Ζαχαριάδης – αρχείο«.

Διαβάστε το άρθρο:

ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ

Οι διαπιστώσεις, η γραμμή και οι αποφάσεις της 6ης ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (9 Οκτώβρη 1949)

Η εσωτερική κατάσταση στην Ελλάδα μπήκε σε καινούργια φάση ύστερα από τις μάχες στο Βίτσι – Γράμμο τον Αύγουστο τούτου του χρόνου. Χαρακτηριστικό γνώρισμα, στην καινούργια αυτή φάση, είναι , από τη μια μεριά το γεγονός ότι οι κύριες δυνάμεις του ΔΣΕ, με απόφαση του ΓΑ του, σταμάτησαν τον πόλεμο, διατηρώντας ακέραιη τη μαχητικότητά τους, ενώ σε όλη τη χώρα τα αντάρτικα τμήματά μας συνεχίζουν τη δράση τους ενάντια στο καθεστώς της εξόντωσης του λαού, που εφαρμόζουν οι ξένοι και ντόπιοι εχθροί του. Και, από την άλλη, το γεγονός ότι η στρατιωτική επιτυχία του μοναρχοφασισμού στο Βίτσι – Γράμμο, όχι μόνο δε λιγοστεύει τις δυσκολίες και τις αντιθέσεις του, μα τις οξύνει ακόμα πιο πολύ. Οι δυσκολίες, οι αντιθέσεις, η ολόπλευρη κρίση, που μέσα της παραδέρνει η ελληνική αστοτσιφλικάδικη μακρόχρονη πολιτική αποικιοποίησης της χώρας και εξανδραποδισμού του λαού, όχι μόνο δε λύνεται με τη νίκη της αντίδρασης στο Βίτσι – Γράμμο (όπως δε λύθηκε και με τη δικτατορία του Μεταξά ή ύστερα από το Δεκέμβρη του 1944) μα προβάλλει πιο έντονα ακριβώς σας αποτέλεσμα της νίκης αυτής, εμπλουτισμένο και με τα προβλήματα που συσσώρευσε στη χώρα ο εμφύλιος πόλεμος, που άρχισε πριν 3,5 χρόνια.

Η κατάσταση για το μοναρχοφασισμό και ύστερα από το Βίτσι – Γράμμο, παραμένει κρίσιμη και για τον πρόσθετο, μα σημαντικό και καθοριστικό λόγο, ότι ο πόλεμος, που έδινε στην πλουτοκρατική αντίδραση, όχι μόνο το πρόσχημα να «αγνοεί» τα φλέγοντα εσωτερικά ζητήματα, που σήμερα περισσότερο παρά πριν ζητούν επιταχτικά τη λύση τους, μα και τη δυνατότητα να τα φορτώνει σε αυτόν όλα τα κακά, κρύβοντας όλα τα βρώμικά της μέσα στους καπνούς του, ουσιαστικά σταμάτησε ύστερα από την ειρηνική προσφορά της ΠΔΚ και ύστερα από το γεγονός ότι οι κύριες δυνάμεις του ΔΣΕ βάλαν το όπλο παραπόδα. Τώρα ο μοναρχοφασισμός είναι υποχρεωμένος να ατενίσει κατά πρόσωπο τα προβλήματα αυτά και να αποκαλύψει όλη την ανικανότητά του να κάνει κάτι για το λαό και τον τόπο, να δείξει πιο έντονα ακόμα όλη την αντιδραστικότητά του, την προδοσία και την ξενοδουλεία του σε όλη τους τη γύμνια.

Να γιατί η ειρήνη είναι για το μοναρχοφασισμό πιο δύσκολη από τον πόλεμο. Να γιατί οι δυσκολίες και οι αντιθέσεις του αντί να μικραίνουν θα φουντώνουν. Να γιατί και ύστερα από τη μάχη στο Βίτσι – Γράμμο, το εσωτερικό μας πρόβλημα παραμένει άλυτο. Παραμένει άλυτο γιατί δεν υπάρχει για το πρόβλημα αυτό μοναρχοφασιστική λύση. Ο μοναρχοφασισμός μπορεί να σφάζει, να ρημάζει, να γκρεμνά και να καίει. Δε μπορεί ποτέ να δημιουργήσει. Και η λύση για το νεοελληνικό εσωτερικό πρόβλημα παραμένει πάντα μία : η λαϊκοδημοκρατική αναδημιουργία. Να γιατί ο αγώνας συνεχίζεται, παρά το ότι σήμερα αλλάζει μορφή και το κέντρο του βάρους μετατοπίζεται από την πολεμική – στρατιωτική δράση στους μαζικούς οικονομικούς και πολιτικούς αγώνες. Ο σκοπός παραμένει πάντα ο ίδιος: λεύτερη, ανεξάρτητη, δημοκρατική Ελλάδα. Ακριβώς γιατί νικήθηκε ο ΔΣΕ, ακριβώς γιατί νίκησε η μοναρχοφασιστική αντίδραση, η Ελλάδα ξαναμπαίνει σήμερα σε καινούργιο κύκλο από εσωτερικές ανωμαλίες, λαϊκούς αγώνες και ξεσηκώματα, εσω-αστικές φαγωμάρες, στρατιωτικοφασιστικά κινήματα και πραξικοπήματα Η αστοτσιφλικάδικη κακοδαιμονία, πλουτισμένη με την ξενική ιμπεριαλιστική επέμβαση και εξάρτηση, που καθορίζει 130 σχεδόν τώρα χρόνια την πορεία κατάπτωσης και εξαθλίωσης για τη χώρα και το λαό, εκκρίνει αναγκαστικά την ανωμαλία, το χάος, την αδιάκοπη λαϊκή τάση για καλύτερη ζωή και λευτεριά. Η πορεία αυτή δε μπορεί να τερματιστεί παρά μόνο με την επιβολή αυτής της ιστορικές επιδίωξης του λαού. Μπαίνουμε τώρα σε καινούργια περίοδο νέων αγώνων για τη λαϊκή επικράτηση.

***

Γιατί αναγκαζόμαστε σήμερα να αλλάξουμε την πολιτική μας γραμμή; Γιατί νικηθήκαμε στρατιωτικά στο Γράμμο και στο Βίτσι;

Γιάνη Πετσόπουλου: Τα πραγματικά αίτια της διαγραφής μου από το ΚΚΕ – Κριτική μιας πολιτικής καιροσκοπίας και προδοσίας -Ανοιχτή επιστολή προς τα μέλη του ΚΚΕ, προς όλους τους αγωνιστές της Αριστερής Παράταξης (Ιούνιος 1946)

Ο Γιάνης Πετσόπουλος, ο ιδρυτής και εκδότης του «Ριζοσπάστη» που θα γίνει όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ όταν θα συνδεθεί μαζί του, διαχώρισε τη θέση του από αυτό κατά τη δεκαετία του 1920. Επανασυνδέθηκε στη διάρκεια της Κατοχή, οπότε και συμμετείχε στην Αντίσταση, ενώ έγινε ξανά μέλος του ΚΚΕ. Μετά τον πόλεμο λόγω των διαφωνιών του διαφάφηκε. Τον Ιούνη του 1946 εκδίδει το βιβλίο «Τα πραγματικά αίτια της διαγραφής μου από το ΚΚΕ -Κριτική μια πολιτικής καιροσκοπίας και προδοσίας -Ανοιχτή επιστολή προς τα μέλη του ΚΚΕ, προς όλους τους αγωνιστές της Αριστερής Παράταξης». Σε αυτό περιέχονται κείμενα κριτικής στη γραμμή του ΚΚΕ τα οποία έστειλε κατά καιρούς στο ΠΓ της ΚΕ για όλα τα σημαντικά ζητήματα της περίοδου, ανάμεσά τους και τη Συμφωνία της Βάρκιζας και την αντιμετώπιση του Άρη Βελουχιώτη. Απαντά επίσης στην απόφαση της διαγραφής του, την οποία συνόδευαν βαρύτατοι όσο και αστήρικτοι χαρακτηρισμοί.

View this document on Scribd

Το ΚΚΕ: Επίσημα Κείμενα, 1945-49, τ. 6ος

Στον 6ο τόμο των Επίσημων Κειμένων περιλαμβάνονται τα κείμενα από 11η Ολομέλεια και μετά μέχρι και το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου τον Αύγουστο του 1949.

Περιέχονται τα υλικά του 7ου συνεδρίου του ΚΚΕ (1-6.10.1945), του πρώτου μετά από 11 χρόνια δικτατορίας, πολέμου, κατοχής, του ηρωικού αγώνα της Εαμικής αντίστασης, αλλά και των Δεκεμβριανών και της Βάρκιζας. Στις αποφάσεις ενός ισχυρού και ριζωμένου στο λαό ΚΚΕ καταγράφεται η τακτική γύρω από το σύνθημα

Η περίοδος αυτή ουσιαστικά ξεκινά με την επιστροφή του Ν. Ζαχαριάδη από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου όπου τον κρατούσαν οι ναζί. Ξεκινά με την έγκριση της πολιτικής της ηγεσίας του ΚΚΕ μέχρι και τη Βάρκιζα, αποκηρύσσεται ο Άρης Βελουχιώτης και η ανυπακοή του σε αυτή τη συμφωνία που ιστορικά δικαιώθηκε από τη λευκή τρομοκρατία που ακολούθησε την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ.

Μέσα από τις αποφάσεις και τα κείμενα της περιόδου καταγράφεται η προσπάθεια της Εαμικής πλευράς και του ΚΚΕ να αντισταθούν στο κλίμα τρομοκρατίας που εξαπέλυσαν οι αστικές κυβέρνησεις μετά τη Βάρκιζα, σε συνεργασία με τη Βρετανία και αξιοποιώντας παραστρατιωτικές συμμορίες τις οποίες πλαισιώνουν και οι κάθε λογής συνεργάτες των κατοχικών φασιστικών δυνάμεων. Η εξέλιξη των πραγμάτων προς την έκρηξη του Εμφυλίου Πολέμου με σταθμούς τη συγκρότηση των αντάρτικων ομάδων, την απόφαση για αποχή από τις βουλευτικές εκλογές του Μάρτη του 1946, την επαναφορά με νόθο δημοψήφισμα του βασιλιά Γεωργίου Β’ σαν εγγυητή της βρετανικής παρέμβασης και το Γ’ ψήφισμα που βγάζει το ΚΚΕ και τη δράση της Αριστεράς στην παρανομία. Οι αντάρτες που τη μέρα των εκλογών στις 31.3.1946 καταλαμβάνουν αστυνομικό τμήμα στο Λιτόχωρο Πιερίας, συγκροτούνται σε Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ), ενώ στη συνέχεια συγκροτείται και η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Ο ΔΣΕ δίνει μάχη σκληρή μάχη μέχρι τον Αύγουστο του 1949 ενάντια στο «Εθνικό Στρατό» που ανασυγκροτούν και ενισχύουν με κάθε μέσο οι ΗΠΑ. Μετά τη μάχη στο Βίτσι ο ΔΣΕ θα υποχωρήσει στην Αλβανία και ξεκινά μια δύσκολη περίοδος με το ΚΚΕ στην παρανομία, την πολιτική προσφυγιά, τις εξορίες και τις φυλακές. Ο λαός υποφέρει από το καθεστώς των διακρίσεων, της δράσης του παρακράτους και των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, αλλά και την ακραία φτώχεια, εκμετάλλευση και μετανάστευση που είναι συνέπεια της εξουσίας του αστικού κόσμου, δεξιού και κεντρώου, του Παλατιού, του Στρατού και του αμερικάνικου παράγοντα.

Περιέχεται ακόμα η «πλατφόρμα Βαφειάδη», με την οποία το Νοέμβρη του 1948 ο μέχρι τότε αρχηγός του ΔΣΕ διαφοροποιείται από την κυρίαρχη γραμμή του ΚΚΕ, διαφωνώντας σε κρίσιμα θέματα με την ηγεσία και το γραμματέα Ν. Ζαχαριάδη.

Στα κείμενα καταγράφονται οι θέσεις και η συζήτηση για όλα τα κρίσιμα θέματα που ανέδειξε στη συνέχεια η συζήτηση για τον Εμφύλιο Πόλεμο και την ήττα του ΔΣΕ: η στάση του ΚΚΕ μετά τη Βάρκιζα και αν υπήρχε προετοιμασία για σύγκρουση, η στάση της ΕΣΣΔ του Στάλιν και των λαϊκών δημοκρατιών που μόλις συγκροτήθηκαν, η επιλογή της αποχής από τις εκλογές του 1946, ο τρόπος συγκρότησης και ανάπτυξης του ΔΣΕ, η αντιμετώπιση του βορειοηπειρωτικού, του μακεδονικού με τη συγκρότηση του ΝΟΦ, η σύγκρουση με τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο κ.ά.

View this document on Scribd

8ο Συνέδριο του ΚΚΕ: ντοκουμέντα

Το 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1961 στην Τσεχοσλοβακία και ήταν το πρώτο μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας στον Εμφύλιο Πόλεμο του 1946-49. Στα 16 χρόνια που μεσολάβησαν από το 7ο Συνέδριο (1-6.10.1945) επικράτησε το μεταβαρκιζικό καθεστώς λευκής τρομοκρατίας σε βάρος των αγωνιστών του ΕΑΜ και της Αριστεράς, ενώ προηγήθηκε η αποκήρυξη και το τραγικό τέλος του ηγέτη του ΕΛΑΣ Άρη Βελουχιώτη. Ακολούθησαν οι εκλογές και η αποχή του ΕΑΜ το Μάρτη του 1946, η επιστροφή το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου του βασιλιά Γεώργιου Β’ με ένα ακόμη νόθο δημοψήφισμα (του είχε… ξανασυμβεί το 1935), η ανοιχτή εμφύλια σύγκρουση και  το Γ’ Ψήφισμα της Βουλής το 1947 που έθεσε εκτός νόμου το ΚΚΕ, όπως και το ΕΑΜ. Με το Δόγμα Τρούμαν το Μάρτη του 1947 επικυρώνεται η ειδική σχέση με τις ΗΠΑ που θα παρεμβαίνουν διαρκώς στην πολιτική και οικονομική ζωή, ειδικά την περίοδο του διαβόητου πρέσβη Πιουριφόι.