Το Σάββατο 16.9.1989 και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη το Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή στην Αθήνα, ο Ριζοσπάστης αιφνιδιάζει τον κόσμο του ΚΚΕ και της Αριστεράς, καθώς έχει σαν πρώτο θέμα την κρίση που δημιουργήθηκε μετά την επιλογή του ΚΚΕ να επιβάλλει οργανωτικά μέτρα στην ΚΝΕ. Δεν ήταν συνηθισμένο μετά το 1974 η ηγεσία του ΚΚΕ να παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν «ατσάλινες ομοφωνίες» ή να μην αποδίδονται οι διαφωνίες σε προσωπικές επιλογές διαχωρισμού. Ήταν σαφής όμως η διάθεση καταστολής. Στο στόχαστρο μπαίνει κάθε διαφωνία για το Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ και τη συγκρότηση του Συνασπισμού, την κυβέρνηση Τζαννετάκη, αλλά και την Περεστρόικα του Γκορμπατσόφ και της ηγεσίας του ΚΚΣΕ.
Αφορμή ήταν οι φεστιβαλικές εκδηλώσεις της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ που διοργανώθηκαν καθώς η τοπική ηγεσία του ΚΚΕ είχε επιβάλλει την υποβάθμιση του Φεστιβάλ της ΚΝΕ, καταργώντας τις ενιαίες μεγάλες εκδηλώσεις, διασπώντας το σε τρεις εκδηλώσεις, για τα ναρκωτικά στους Αμπελόκηπους, για το περιβάλλον στην Καλαμαριά και ένα διήμερο το Συνασπισμό στο Λ. Πύργο. Η Σπουδάζουσα Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιήσει ένα τριήμερο φεστιβάλ στο «Πάρκο των Σκύλων» στην παραλία στις 22-24/9, όπου είχε πραγματοποιηθεί με επιτυχία το φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή της προηγούμενης χρονιάς αφιερωμένο στα 70 χρόνια ΚΚΕ-20 Χρόνια ΚΝΕ. Η ηγεσία του ΚΚΕ θεώρησε ότι η ανακοίνωση εκδηλώσεων μετά τις αντίστοιχες κεντρικές στην Αθήνα είναι αντικομματική ενέργεια…
Συγκεκριμένα σε ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη προβάλλεται η δήλωση της μειοψηφίας του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ, που διαφωνεί με την απόφαση του Γραφείου να πάρει υπό την ευθύνη του το Φεστιβάλ της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης. Το γεγονός ότι για πρώτη μετά από πολλές δεκαετίες ο Ριζοσπάστης δημοσιεύει τη διαφωνία σε ένα κορυφαία όργανο κάνει αντιληπτό ότι έρχεται μια σοβαρή κρίση στην ΚΝΕ και το ΚΚΕ. Εξάλλου την απόφαση του Γραφείου του ΚΣ την εμφανίζει σαν ανακοίνωση των 6 από τα 11 μέλη του οργάνου. Δηλαδή τους αντιμετωπίζει σαν ομάδα, με αντικαταστατική δράση μάλιστα. Ακολουθούν οι ανακοινώσεις των καθοδηγητικών οργάνων του ΚΚΕ Θεσσαλονίκης και της οργάνωσης πόλης της ΚΝΕ.
Στο κύριο άρθρο με τίτλο για «Για την ΚΝΕ» γίνεται σαφές ότι η αντιπαράθεση δεν αφορά τις φεστιβαλικές εκδηλώσεις της Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης, αλλά τις πολιτικές απόψεις των μελών και στελεχών της ΚΝΕ που αμφισβητούν την επλογή για τη συγκρότηση του Συνασπισμού.
Δημοσιεύτηκαν επίσης δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Γρηγόρη Φαράκου, με το χαρακτηριστικό τίτλο «Δεν μπήκαμε με το ζόρι στο Κόμμα».
Οι επόμενες μέρες έφεραν καταιγιστικές εξελίξεις. Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο γραμματέας της ΚΝΕ Γιώργος Γράψας απάντησε στην ομιλία του στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του Οδηγητή στην Αθήνα, για να ακολουθήσει την επόμενη μέρα η επιβεβαίωση των επιλογών του ΚΚΕ για διάσπαση από τον γραμματέα του Γρηγόρη Φαράκο με ομιλία στον ίδιο χώρο.
Στη βάση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ υπήρχαν σοβαρές διαφωνίες για τη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου με την ΕΑΡ, τη δεξιά εκδοχή που προέκυψε από τη διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικού, στη βάση του Κοινού Πορίσματος (Δεκέμβρης 1988), μιας πλατφόρμας με σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά, έντονο κυβερνητισμό και απεμπόληση της αντίθεσης στην τότε ΕΟΚ, τη σημερινή ΕΕ. Αυτή επιλογή είχε διαφανεί από τις Οι Θέσεις του ΚΚΕ για την Ενιαία Εσωτερική Αγορά και το 1992 (Μάρτης 1988), που είχαν αιφνιδιάσει δυσάρεστα τον κόσμο της Αριστεράς και του ΚΚΕ. Αυτές οι εξελίξεις ήταν το έμπρακτο αποτέλεσμα μια σταδιακής αλλαγής θέσεων που σηματοδοτούσε η στρατηγική για «Νέου Τύπου Ανάπτυξη» που αποφάσισε το 12ο συνέδριο του ΚΚΕ το 1987 μια δεξιότερη προσαρμογή της «αλλαγής με κατεύθυνση το σοσιαλισμό». Για πολλούς αγωνιστές ήταν συνέχεια της πολιτικής ουράς απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, στο πλαίσιο των δημοκρατικών δυνάμεων και της Αλλαγής που αποφάσισε το 11ο συνέδριο του ΚΚΕ.
Σοκ ήταν για τους εργαζόμενους και τον κόσμο της Αριστεράς η συγκρότηση της κυβέρνησης Τζανετάκη τον Ιούλη του 1989 σε συνεργασία με τη ΝΔ που πρόβαλλε ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, με τη συμμετοχή τάσεων και παραγόντων της αντικομμουνιστικής δεξιάς που ετοιμαζόταν για τη ρεβάνς της πτώσης του υπαρκτού σοσιαλισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι και η κυβερνητική συνεργασία με τη ΝΔ εγκρίθηκε εκ των υστέρων από τα κορυφαία όργανα του ΚΚΕ, αρχικά το ΠΓ και κατόπιν η ΚΕ του ΚΚΕ. Υπήρξαν όμως και σημαντικές δημόσιες αντιδράσεις, όπως η δήλωση του βουλευτή του Συνασπισμού και του ΚΚΕ Κ. Κάππου που δεν έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Τζανετάκη, αλλά και η αρθρογραφία στο περιοδικό ΠΡΙΝ που απηχούσε τις απόψεις των διαφωνούντων από τα αριστερά (τεύχη Ιούλη, Αυγούστου, Σεπτέμβρη 1989).
Εξάλλου όλο και περισσότερο γινόταν φανερό ότι η Περεστρόικα του ΚΚΣΕ αντί για ανανέωση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ήταν προϊόν διάθεσης συμβιβασμού με τις ΗΠΑ τον ιμπεριαλισμό. Εξάλλου ένα χρόνο περίπου μετά τα γεγονότα που περιγράφονται η ΕΣΣΔ πρόλαβε να στηρίξει τις ΗΠΑ στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου ενάντια στο Ιράκ πριν διαλυθεί το Δεκέμβρη του 1991…
Η επιλογή της ηγεσίας του ΚΚΕ να προχωρήσει σε οργανωτικό ξεκαθάρισμα κάθε διαφωνίας και αντίρρησης στις επιλογές του κυβερνητισμού, ακόμα και σε συνεργασία με τη νεοφιλελεύθερη ΝΔ του Κων. Μητσοτάκη, αλλά και κάθε κριτικής στην Περεστρόικα, περνούσε από το πλήγμα που μεθοδεύτηκε ενάντια στην ΚΝΕ. Η μαζική νεολαίστικη οργάνωση αντιμετωπιζόταν σαν αριστερίστικο βαρίδιο ειδικά με τις αποφάσεις το Ενιαίο Μέτωπο Πάλης της Νεολαίας (1987) και το 4ο Συνέδριο της οργάνωσης (Ιούνης 1988) που επεξεργάστηκε παραπέρα την πρόταση του Μετώπου σαν μια εργατική απάντηση στη νεοφιλελεύθερη επίθεση, αλλά και ένα δρόμο επαναστατικής ανανέωσης για τις ιδέες του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.
Διαβάστε τα σχετικά δημοσιεύματα στο Ριζοσπάστη για την επιλογή του ΚΚΕ να διασπάσει την ΚΝΕ το 1989: Συνεχίστε την ανάγνωση του «Πώς το ΚΚΕ οδήγησε την ΚΝΕ σε διάσπαση το 1989 με αφορμή το Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή»
21aristera 