Όταν η Ελευθεροτυπία έβλεπε «Ρήγμα στην ΚΝΕ», Ανδρουλάκη για γραμματέα στο ΚΚΕ και προγραμματική «ωρίμανση» ΚΚΕ-ΣΥΝ (16-17.9.1989)

Ενώ με τη δημόσια διαφοροποίηση της μειοψηφίας του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ ξεκινά η ανοιχτή σύγκρουση της ηγεσίας του ΚΚΕ με την ΚΝΕ, τη ίδια στιγμή με διοχετευμένα ρεπορτάζ διαμορφώνεται κλίμα για τα οργανωτικά μέτρα που έρχονται. Αλλά και για τα «πολιτικά κέρδη» που έφερνε η απαλλαγή από την «ενοχλητική» ΚΝΕ και τις διαφωνίες στο ΚΚΕ και την Αριστερά για το Συνασπισμό, την κυβέρνηση Τζαννετάκη, την πολιτική Γκορμπατσόφ και την Περεστρόικα κ.ά.

Στα ρεπορτάζ της «Ελευθεροτυπίας» το σαββατοκύριακο 16-17 Σεπτέμβρη 1989 η εφημερίδα είναι άμεσα ενημερωμένη από το γραφείο τύπου του κόμματος, δηλαδή όπως διευκρινίζεται, από το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: πρόκειται για διαφωνούντες για τους οποίους θα παρθούν άμεσα μέτρα, ενώ η ΚΕ του ΚΚΕ που συνεδρίασαν χαράματα, πριν την προγραμματισμένη διαδικασία του ΣΥΝ στις 10πμ, συζήτησε ιδέες για όπως η απαγόρευση στο Γιώργο Γράψα να μιλήσει στο Φεστιβάλ και η διαγραφή του.

Σε άρθρο-ανάλυση ο Θοδωρής Ρουσόπουλος, μετέπειτα βουλευτής, υπουργός και κυβερνητικός εκπρόσωπος των κυβερνήσεων της ΝΔ επί Κ. Καραμανλή, έχει πληροφορίες από την «πηγή» που δεν είναι άλλη από το ΠΓ του ΚΚΕ. Η κυβέρνηση Τζαννετάκη οδηγεί σε «προσγειωμένο» πολιτικά πρόγραμμα την Αριστερά, δηλαδή καπιταλιστικής διαχείρισης, με υποτίθεται ρεαλιστικές προτάσεις για την ανάπτυξη, την «αποσυμφόρηση» και «απογραφειοκρατικοποίηση» του Δημοσίου και καινοτομίες, όπως ο διορισμός διοικητών τραπεζών και ΔΕΚΟ από τη Βουλή, που φυσικά δεν άνοιξε κάποια εποχή διαφάνειας και λειτουργίας υπέρ της κοινωνίας, αλλά την εποχή των ιδιωτικοποιήσεων, αλλά και την αξιοποίηση των κονδυλίων της τότε ΕΟΚ, της σημερινής ΕΕ και των αντίστοιχων ΕΣΠΑ. Για την ηγεσία του ΚΚΕ η αντίθεση στην ΕΕ έγινε τότε απλό σύνθημα.

Παράλληλα προετοιμάζεται οργανωτικά το ΚΚΕ για την ωρίμανση αυτή καθώς το άρθρο «ενημερώνει» ότι ο Μ. Ανδρουλάκης προετοιμάζεται για γραμματέας του ΚΚΕ στη θέση του Γρ. Φαράκου, ενώ προετοιμάζεται σύγκρουση με την ΚΝΕ και οργανωτικά μέτρα στην επόμενη συνεδρίαση της ΚΕ.

Το άρθρο συμπληρώνει τις πληροφορίες με την προσπάθεια Ανδρουλάκη και Κ. Λαλιώτη να κρατηθεί ανοιχτό δίαυλος ΣΥΝ-ΚΚΕ και ΠΑΣΟΚ, αλλά και για την απόφαση του ΣΥΝ να ψηφίσει την κατάργηση του «συν 1» στον εκλογικό νόμο, δηλαδή τη θέσπιση της απλής αναλογικής που πρότεινε κατόπιν εορτής το ΠΑΣΟΚ, κάτι τελικά ο ΣΥΝ δεν έκανε ποτέ λόγω των δεσμεύσεων απέναντι στον κυβερνητικό εταίρο του, τη ΝΔ.

Στις υπόλοιπες σχετικές ειδήσεις ο γραμματέας του ΣΥΝ και της ΕΑΡ Λεωνίδας Κύρκος, εκθειάζει το έργο της κυβέρνησης Τζαννετάκη και ζητάει να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις που τόσο έχουν αργήσει στην Ελλάδα, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απαντώντας σε δημοσιεύματα, δήλωνε ότι δεν απασχολούν την κυβέρνηση οι βάσεις ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Αυτά δημόσια, γιατί σιωπηρά παρατάθηκε η συμφωνία παραμονής των βάσεων που έληγε, καθεστώς που διαιωνίζουν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις.

Τελικά ο Γ. Γράψας μίλησε το Σάββατο 16.9.1989 στο Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, την επόμενη μέρα στην ομιλία του ο Γρ. Φαράκος του απαντούσε και στη συνέχεια μετά την εισήγηση του ΠΓ η Ολομέλεια της ΚΕ αποφάσισε τα οργανωτικά μέτρα που ισοδυναμούσαν με τη διάσπαση της ΚΝΕ, κάνοντας έτσι παρελθόν τη μαζικότερη οργάνωση νεολαίας μετά τη Χούντα, που σφραγίστηκε από το ριζοσπαστισμό του αντιδικτατορικού αγώνα και της μεταπολίτευσης.

Διαβάστε την αρθρογραφία της Ελευθεροτυπίας για την «ανταρσία» στην ΚΝΕ το σαββατοκύριακο 16-17.9.1989

Της ΑΛΙΚΗΣ ΜΑΤΣΗ

Ρήγμα παρουσιάστηκε χθες στο γραφείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ. Ενώ κατά πλειοψηφία (έξι στα 11 μέλη) αποφάσισε να αναλάβει το ίδιο τη διοργάνωση των εκδηλώσεων, σε συνεργα­σία με το συμβούλιο των σπου­δαστών της σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης, με αφορμή τις οποίες σημειώθηκε η ανοιχτή διάσταση με το γραμματέα του ΚΚΕ Γ. Φαράκο προχθές, τα πέντε μέλη της μειοψηφίας εξέ­δωσαν ανακοίνωση μέσω του γραφείου Τύπου του κόμματος, σύμφωνα με την οποία «οι σχε­τικές ανακοινώσεις του γρα­φείου του Κ.Σ. που καλύπτουν τη στάση του συμβουλίου σπουδάζουσας βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με το καταστα­τικό της ΚΝΕ».

Τα πέντε μέλη που υπογρά­ψουν την ανακοίνωση αυτή είναι εκείνα που συμφωνούν με την πολιτική του Συνασπισμού και του ΚΚΕ, ενώ οι έξι της πλειοψηφίας διαφωνούν. Πλήρης διά­σταση σημειώθηκε χθες και με­ταξύ της Επιτροπής Πόλης του ΚΚΕ στη Θεσσαλονίκη και του γραφείου του Κ.Σ. της ΚΝΕ, α­φού η επιτροπή χαρακτήρισε χθες τις εκδηλώσεις της σπουδάζουσας ως «αντιφεσπβάλ» και τόνισε ότι «τα στελέχη του συμ­βουλίου σπουδάζουσας θα κλη­θούν να δώσουν λόγο».

Το Νέο Κόμμα της Αριστεράς: τα υλικά του 1ου συνεδρίου της Ε.ΑΡ. (άνοιξη 1987)

Την άνοιξη του 1987 εκδόθηκαν σε μπροσούρα τα υλικά για το ιδρυτικό συνέδριο ενός νέου κόμματος της Αριστεράς με βάση τις αποφάσεις του 4ου και τελευταίου συνεδρίου του ΚΚΕ Εσωτερικού το 1986. Η διαδικασία οδήγησε στην ίδρυση της Ελληνικής Αριστεράς (Ε.ΑΡ.) από την ηγεσία του Λεωνίδα Κύρκου με τη συμμετοχή και στήριξη των πρωταγωνιστών του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος. Η μειοψηφία σχημάτισε το ΚΚΕ εσ.-Ανανεωτική Αριστερά υπό την ηγεσία του Γιάννη Μπανιά τελευταίου γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Εσ., η οποία μετεξελίχτηκε σε ΑΚΟΑ το 1992 και το 2013 αυτοδιαλύθηκε στα πλαίσια του ΣΥΡΙΖΑ.

Η Ε.ΑΡ. στο γενικότερο κλίμα που διαμόρφωσε η φθορά του ΠΑΣΟΚ και ο εκφυλισμός του οράματος της για Αλλαγής, καθώς και η Περεστρόικα στην ΕΣΣΔ του Γκορμπατσόφ, εκπροσώπησε μια κατεύθυνση αποκομμουνιστικοποίησης της Αριστεράς δίνοντας τέλος στη συζήτηση περί κομμουνιστικής ανανέωσης και παράλληλα στην προσπάθεια του ευρωκομμουνισμού για γέφυρες με τη σοσιαλδημοκρατία έδωσε ένα τέλος με ουσιαστική προσχώρηση σε αυτή, κρατώντας όμως αποστάσεις από την εργατική κληρονομιά της. Παράλληλα ήταν σημαντική η επίδραση νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, όπως συναίνεση, η κριτική στον «κρατισμό» και η επίκληση της ανάγκης για «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις». Η ΕΑΡ έφερε μια έντονα διαχειριστική αντίληψη στην Αριστερά, με βασική πλευρά την αποδοχή των συσχετισμών, τον κυβερνητισμό, την επίκληση του άμεσου αποτελέσματος και την απαξίωση της επαναστατικής ρήξη ως ουτοπίας. Στη φθορά του ΠΑΣΟΚ απαντούσε με τη διεκδίκηση από την Αριστερά του ρόλου της σοσιαλδημοκρατικής δύναμης αστικής διακυβέρνησης.

Η συγκρότηση της ΕΑΡ επέδρασε, ως ένα είδος πειράματος, στη συζήτηση για τη μετεξέλιξη το 1989 της μεγάλης δύναμης του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος, του Ιταλικού ΚΚ, σε ένα κόμμα της Αριστεράς (Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς) και στη συνέχεια της φιλελεύθερης κεντροαριστεράς, το σημερινό Δημοκρατικό Κόμμα.

Αν και η πρωτοβουλία αυτή, που είχε τη σφραγίδα του Λ. Κύρκου, αποδιάρθρωσε οργανωτικά το χώρο της κομμουνιστικής ανανέωσης, η ΕΑΡ παρά τις μικρές της δυνάμεις άσκησε και ασκεί μεγάλη επίδραση στην Αριστερά. Θα αποτελέσει και το όχημα για τη μετατόπιση του ΚΚΕ σε λογικές διαχείρισης του καπιταλισμού και σοσιαλδημοκρατικές αντιλήψεις, μέσα από τη συμμαχία στη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου το Δεκέμβρη του 1988 στη βάση του Κοινού Πορίσματος ΚΚΕ-ΕΑΡ. Η εγκατάλειψη του «Κ»  που σήμανε παραίτηση από τη διεκδίκηση της κληρονομιάς του κομμουνιστικού κινήματος από το ΚΚΕ και η Περεστρόικα έκαναν αποδεκτή ή ανεκτή από το χώρο του ΚΚΕ μια τέτοια επιλογή. Η ηγεμονία των αντιλήψεων που διαπερνούσαν το πλαίσιο ΕΑΡ ήταν ευρύτερη από την αποδοχή της σαν συμμάχου για ένα συνασπισμό αριστερών δυνάμεων, για αυτό συναίνεσε και η πτέρυγα της ηγεσίας του ΚΚΕ που ήρθε σε ρήξη με τους «ανανεωτικούς» όταν συμμάχησαν το  1991 με την ΕΑΡ ώστε να διαχυθεί το ΚΚΕ στο Συνασπισμό. Η συμμετοχή στις κυβερνήσεις Τζανετάκη με τη ΝΔ και την Οικουμενική υπό τον Ζολώτα με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, επιτάχυναν και επισφράγισαν τη στροφή. Η Ανταρσία της ΚΝΕ το 1989, η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού που εξαφάνισε το κύρος της Περεστρόικα και η αντίδραση της βάσης του ΚΚΕ οδήγησαν στη διάσπαση το ΚΚΕ και το Συνασπισμό. Στα επόμενα χρόνια η αυτοτελής πορεία του ΣΥΝ σαν ενιαίου κόμματος των ευρωκομμουνιστών της ΕΑΡ και της διαχειριστικής πτέρυγας του ΚΚΕ, καθορίστηκε από ιδέες που η ΕΑΡ έφερε στο προσκήνιο, από τον κυβερνητισμό και τον ευρωπαϊσμό μέχρι τον οργανωτικό φιλελευθερισμό και την εργαλειακή αντίληψη για το μαζικό κίνημα, αλλά κυρίως την επιμονή για άρνηση της επαναστατικής τομής σαν προϋπόθεση για κοινωνικές ανατροπές.

Σε ένα βαθμό η εξέλιξη και κυβερνητική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει το βάρος και την ισχυρή επίδραση των ιδεών της ΕΑΡ.

Η μπροσούρα περιείχε τις προτάσεις για Προγραμματική Διακήρυξη και Καταστατικές Αρχές, τη διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα του ιδρυτικού συνεδρίου, τη σύνθεση της Κεντρικής Πολιτικής Οργανωτικής Επιτροπής και μια δήλωση στήριξης από ανένταχτες προσωπικότητες του χώρου:

Επιστολή παραίτησης του Ν. Κοτζιά από μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ (7.7.1989)

Στα πλαίσια της κρίσης που ξέσπασε στο ΚΚΕ και την ΚΝΕ μετά την απόφαση της ηγεσίας του ΚΚΕ και του Συνασπισμού για συμμετοχή στη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ υπό τον Τζ. Τζανετάκη, το μέλος της ΚΕ και υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής της Νίκος Κοτζιάς παραιτήθηκε. στις 7 Ιούλη 1989. Τους λόγους τους εξήγησε σε επιστολή που απεύθυνε στην ΚΕ και στο επόμενο (13ο) συνέδριο του ΚΚΕ. Στην επιστολή καταγράφεται η συζήτηση και οι διαφωνίες στο ΚΚΕ, αλλά και ο γραφειοκρατικός και αντιδημοκρατικός χειρισμός τους από την ηγεσία του ΚΚ. Η επιστολή δόθηκε στη δημοσιότητα πολύ αργότερα, όταν εκδόθηκε το βιβλίο «Για μια συζήτηση που δεν έγινε» των Ν. Κοτζιά και Κώστα Μπατίκα με κείμενα από ην αντιπαράθεση στο ΚΚΕ για την συμμετοχή του στα πλαίσια του Συνασπισμού στην συγκυβέρνηση Τζανετάκη.

Το πλήρες κείμενο της επιστολής είναι το εξής:

Προς την ΚΕ του ΚΚΕ και το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Υποβολή παραίτησης του Ν. Κοτζιά

από μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και από υπεύθυνο μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ.

Α. Είναι ολοφάνερο ότι σ’ ένα γράμμα δεν είναι δυνατόν να βάλω το σύνολο των σκέψεων μου. Αυτό ίσως το κάνω αργότερα. Οι αιτίες που με οδηγούν σε παραίτηση είναι δύο αλληλοσυνδεμένες. Η μία είναι η γραμμή του κόμματος, που βρίσκεται σήμερα πλέον ολοκληρω­τικά εκτός 12ου Συνεδρίου και με την οποία όχι μόνο δεν είμαι σύμ­φωνος αλλά ούτε διατεθειμένος να πάρω την ιστορική της ευθύνη. Ο δεύτερος και ίσως πιο σπουδαίος λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν σήμε­ρα περιθώρια δημοκρατικού αντιπαλέματος αυτής της γραμμής στα πλαίσια της ΚΕ. Πολλοί ίσως είναι ικανοποιημένοι από τη λειτουργία της ΚΕ. Ιδιαίτερα όταν αυτοί έχουν σαν μέτρο σύγκρισης την αστική δημοκρατία ή το παρελθόν του κινήματος. Για μένα μέτρο σύγκρισης είναι και ήταν οι ανερχόμενες κοινωνικές απαιτήσεις για δημοκρατία, η πολυπλοκότητα της εποχής μας, οι μελλοντικές ανάγκες του κινή­ματος. Η πείρα που έχω από τη ζωή της ΚΕ, ιδιαίτερα οι τελευταίοι μήνες, μου διναν ένα αίσθημα μουγγαμάρας. Υπάρχουν μέλη της ΚΕ που κατακευρανώνονται για τις απόψεις που διατυπώνουν μέσα στο όργανο και μέλη της ΚΕ που μπορούν να λένε δημόσια ό,τι θέλουν. Αλλά δεν είναι αυτό το κύριο.

Το κείμενο παραίτησης του Κ. Μπατίκα από την ΚΕ του ΚΚΕ (6.7.1989)

Στις 6 Ιούλη 1989 παραιτήθηκε ο Κώστας Μπατίκας από την ΚΕ του ΚΚΕ διαφωνόντας με τη συμμετοχή του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου στη κυβέρνηση Τζανετάκη με τη ΝΔ. Ο Κ. Μπατίκας στο κείμενό του καταγράφει μια πορεία εγκατάληψης βασικών θέσεων του ΚΚΕ και κινήματος και υιοθέτησης ενός κυβερνητισμού που λειτούργησε παραλυτικά για την Αριστερά και έβαλε κάτω από αστική ηγεμονία. Η πορεία αυτή σφραγίστηκε από τη γραφειοκατική και αντιδημοκρατική διαχείριση της εσωκομματιής συζήτησης, όπως περιγράφει το κείμενο. Δόθηκε στη δημοσιότητα μαζί με άλλα σχετικά κείμενα με το βιβλίο «Μια συζήτηση που δεν έγινε» που ο Κ. Μπατίκας εξέδοσε με τον Νίκο Κοτζιά το Σεπτέμβρη 1989, αφού και οι δύο είχαν παραιτηθεί από τα όργανα του ΚΚΕ και διαγραφεί από το κόμμα.

Όλοκληρο το κείμενο είναι το εξής:

Στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ

Αγαπητοί Σύντροφοι

Η Απόφαση της ΚΕ για στήριξη μεταβατικής Κυβέρνησης ΝΔ -Συνασπισμού έφερε χιλιάδες μέλη και στελέχη του κόμματος και της ΚΝΕ σε αμηχανία και σε δύσκολη κατάσταση. Οδήγησε σε αγανάκτηση ένα σημαντικό τμήμα της επιρροής του κόμματος, ιδιαίτερα εκείνου του τμήματος που προέρχεται απ’ την εργατική τάξη και την εργαζόμενη αγροτιά. Θετική απήχηση είχε αυτή η απόφαση μόνο σ’ ένα μικρό τμήμα της επιρροής μας και συγκεκριμένα σε τμήματα της επιρροής μας στη διανόηση, στα παλιά και νέα μεσαία στρώματα.

Πολλοί οπαδοί και ψηφοφόροι μας νοιώθουν ότι τους κοροϊδέψαμε γιατί είχαν πιστέψει ότι θα κάνουμε πράξη ένα απ’ τα βασικά προεκλογικά μας συνθήματα: ΟΥΤΕ ΠΑΣΟΚ ΟΥΤΕ ΔΕΞΙΑ.

Άλλοι πάλι μας κατηγορούν για την απόφαση αυτή από λαθεμένη βάση, γιατί πιστεύουν ότι θα ήταν καλύτερα να πάμε με το ΠΑΣΟΚ.

Η αντίδραση της επιρροής μας από σωστές ή λαθεμένες θέσεις δείχνει με τον δικό της τρόπο ότι η απόφαση αυτή είναι βαθειά λαθεμένη.

Περιοδικό ΠΡΙΝ, τ. 3, Ιούλης 1989

Περιοδικό ΠΡΙΝ, τ. 3, Ιούλης 1989. Το σύντομο καλοκαίρι της εξουσίας. Κεντρικό θέμα η κυβέρνηση Τζανετάκη που σχημάτισαν η ΝΔ και ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου, μετά από την ιστορική και ολέθρια απόφαση των ηγεσιών του ΚΚΕ και της ΕΑΡ.

View this document on Scribd

ΠΓ του ΚΚΕ: Στηρίζουμε κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής με πρωθυπουργό Τζαννετάκη

Στις εκλογές που έγιναν στις 18 Ιούνη 1989 το ΠΑΣΟΚ του Α. Παπανδρέου έχασε, χωρίς όμως να υπάρχει δυνατότητα αυτοδύναμης κυβέρνησης, καθώς η ΝΔ του Κ. Μητσοτάκη πήρε το 44,3% και 145 έδρες, το ΠΑΣΟΚ 39,1% και 125 έδρες. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου που σχηματίστηκε με πρόεδρο το Χ. Φλωράκη και γραμματέα το Λ. Κύρκο, στη βάση του Κοινού Πορίσματος ΚΚΕ-ΕΑΡ, με τη συμμετοχή κινήσεων και παραγόντων από το χώρο του ΠΑΣΟΚ και του παλιού Κέντρου, ακόμα και του ΚΟΔΗΣΟ που συεργάστηκε με τη ΝΔ το 1985, έλαβε το 13,1% και 28 έδρες. Από μία έδρα πήραν η ΔΗΑΝΑ του Κ. Στεφανόπουλου με 1% και ο συνδυασμός που σχημάτισαν μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας στην Κομοτηνή με 0,5%.

Το ποσοστό του Συνασπισμού ήταν χαμηλότερο των προσδοκιών, καθώς ήταν ελάχιστα πιο υψηλό από το 11,83% που συγκέντρωσαν το 1985 οι δυνάμεις που συγκρότησαν το Συνασπισμό (το ΚΚΕ  πήρε 9,9% και το ΚΚΕ εσ. 1,84%). Φαινόταν μακρινός ο στόχος να αμφισβητηθεί τουλάχιστον η πρωτοκαθεδρία του ΠΑΣΟΚ στις λεγόμενες «δημοκρατικές δυνάμεις».

Το μέτριο αποτέλεσμα όμως πέρασε σε δεύτερη μοίρα με τις επιλογές του Συνασπισμού μπροστά στο κυβερνητικό αδιέξοδο. Στο όνομα της «Κάθαρσης» από τα σκάνδαλα του ΠΑΣΟΚ, που είχε βρεθεί στο επίκεντρο της προεκλογικής περιόδου, αλλά και με το στόχο υπέρβασης του διπόλου Δεξιά-Αντιδεξιά που κατά τεκμήριο ευνοούσε το ΠΑΣΟΚ, ο Συνασπισμός προχώρησε μαζί με τη ΝΔ την 1η Ιουλίου στη συγκρότηση κυβέρνησης υπό τον Τζ. Τζαννετάκη, στέλεχος της ΝΔ.

Το Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ

Στις 21.5.1988 έγινε η πρώτη επίσημη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Χαρίλαου Φλωράκη με τον Λεωνίδα  Κύρκο, Γραμματέα της Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ), του κόμματος που προέκυψε από τη δεξιά πτέρυγα του ΚΚΕ Εσωτερικού. Μετά από αυτή τη συνάντηση προέκυψε μια «ομάδα εργασίας» από τους Μίμη Ανδρουλάκη και Γιάννη Δραγασάκη από τη μεριά του ΚΚΕ και Γρηγόρη Γιάνναρο και Δημήτρη Παπαδημούλη από την ΕΑΡ. Η ομάδα εργασίας κατέληξε σε ένα κείμενο που έγινε γνωστό σαν «Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ» το οποίο δημοσιεύτηκε στις 8/12/1988 και αποτέλεσε ουσιαστικά τη βάση για τη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου. Το κείμενο αναφερόταν στο συνασπισμό των δυνάμεων της Αριστεράς, τη δυνατότητά του να γίνει κυβερνητικός εταίρος με ένα πλαίσιο εκσυγχρονιστικού χαρακτήρα, χωρίς να έχει τους εργαζόμενους στο επίκεντρο, σε μια αντιδεξιά κυβέρνηση, δηλαδή με ένα ηττημένο ΠΑΣΟΚ, ενώ σηματοδοτούσε και την υποχώρηση του ΚΚΕ από τη θέση για έξοδο από την ΕΟΚ. Οι στόχοι της Πραγματικής Αλλαγής σαν πρόταση ολοκλήρωσης της Αλλαγής που υποσχέθηκε το ΠΑΣΟΚ εγκαταλείπονταν. Παράλληλα το Κοινό Πόρισμα τοποθετούνταν υπέρ της Περεστρόικα και της πολιτικής Γκορμπατσόφ στην ΕΣΣΔ. Το Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ προκάλεσε έντονες διαφωνίες στις γραμμές του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, όπου πήραν μαζικές διαστάσεις. Τελικά επικυρώθηκε από την Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής (29/12/1988). Η πορεία συγκρότησης του Συνασπισμού και το πρόγραμμά του θα αποτελούσαν σημεία τριβής στο εξής στο χώρο του ΚΚΕ.

Διαβάστε ολόκληρο το Κοινό Πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ:

Οι Θέσεις του ΚΚΕ για την Ενιαία Εσωτερική Αγορά και το 1992 (Μάρτης 1988)

Το Μάρτη του 1988 το ΚΚΕ παρουσίασε κείμενο με Θέσεις για την Ενιαία Εσωτερική Αγορά και το 1992, με το οποίο ουσιαστικά εγκατέλειπε τις θέσεις του ενάντια στην ΕΟΚ, τη σημερινή ΕΕ. Στο κείμενο σε πρώτη γραμμή μπαίνουν η αξιοποίηση τυχόν δυνατοτήτων και το αντιπάλεμα των αρνητικών συνεπειών από την ένταξη στην ΕΟΚ.

Το 1992 ήταν το ορόσημο που έβαζε η ΕΟΚ για να πραγματοποιήσει ένα σημαντικό βήμα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που σχεδίαζαν οι δυνάμεις του κεφαλαίου στη δυτική Ευρώπη. Ενισχυμένη και από το συσχετισμό που προέκυψε από την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1990-91, η ΕΟΚ προχώρησε στη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992 που οδήγησε στη μετεξέλιξή της σε Ευρωπαϊκή Ένωση και στη δημιουργία της Ευρωζώνης και του ευρώ.

Στην αφετηρία αυτών των εξελίξεων, το κείμενο Θέσεων που επεξεργάστηκε το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ σφραγίζεται από μια σαφή υποχώρηση από την τοποθέτηση ενάντια στην ΕΟΚ και το αίτημα για αποδέσμευση από αυτή. Είναι ορατές οι επιδράσεις και από την Περεστρόικα, την πολιτική του Γκορμπατσόφ και της τελευταίας σοβιετικής ηγεσίας που πρέσβευε το συμβιβασμό με το καπιταλιστικό στρατόπεδο και ανάμεσα στα άλλα, τη συνεργασία με την ΕΟΚ του ΣΟΑ (Σύμφωνο για την Οικονομική Αλληλοβοήθεια: οργανισμός οικονομικής συνεργασίας της ΕΣΣΔ με τις σύμμαχες χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού στην Ευρώπη) που οι δυτικές χώρες ονόμαζαν ΚΟΜΕΚΟΝ.

Οι Θέσεις, στην κατεύθυνση που χάραξε το 12ο συνέδριο του ΚΚΕ, ουσιαστικά λειτούργησαν σαν βήμα προσέγγισης των θέσεων της Ελληνικής Αριστεράς υπό τον Λ. Κύρκο (ΕΑΡ) και του ΚΚΕ Εσωτ. παλιότερα, ανοίγοντας το δρόμο στη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου σαν μια συμμαχία με διαχειριστικό και όχι ανατρεπτικό προσανατολισμό που θα επιχειρούσε να αντικαταστήσει το ΠΑΣΟΚ σαν βασική έκφραση των λεγόμενων δημοκρατικών δυνάμεων.

Διαβάστε ολόκληρο το ιστορικό αυτό κείμενο:

Από το 3ο προς το 4ο Συνέδριο της ΚΝΕ: αποφάσεις του ΚΣ

Στη διάστημα που μεσολάβησε από το 1983 που πραγματοποιήθηκε το 3ο Συνέδριο της ΚΝΕ μέχρι το 4ο συνέδριο το 1988, ο εκφυλισμός της Αλλαγής του ΠΑΣΟΚ και το ξεκίνημα της Περεστρόικα στην ΕΣΣΔ που θα επιχειρούσε να υπερβεί τον Ψυχρό Πόλεμο, επέδρασαν καταλυτικά στην πολιτική της ΚΝΕ.

Η πολιτική της αυτοδύναμη κυβέρνησης που πίεσε σε μεγάλο βαθμό τα εκλογικά ποσοστά του ΚΚΕ και της Αριστεράς το 1985, φανέρωσε ένα ΠΑΣΟΚ που ήταν κόμμα εξουσίας που θυμόταν την ενότητα των δημοκρατικών δυνάμεων όταν ζητούσε δεκανίκι, ενώ οι σοσιαλιστικές αναφορές δεν ξεπερνούσαν το επίπεδο των συμβολισμών, ενώ εξαφανίστηκαν μετά τη δεύτερη εκλογική νίκη το ’85 και το «σταθεροποιητικό πρόγραμμα» λιτότητας. Η ΝΔ με τη νεοφιλελεύθερη στροφή της υπό τον Μητσοτάκη το 1984 κέρδιζε έδαφος, καθώς στις ματαιομένες προσδοκίες απαντούσε με το όραμα της αγοράς που έμοιαζε να δικαιώνεται διεθνώς, αλλά και από την πρακτική του ΠΑΣΟΚ.

Ο Γκορμπατσόφ και η σοβιετική ηγεσία με την Περεστρόικα χάραξαν μια γραμμή συνεννόησης με τη Δύση, δείχνοντας να απορρίπτουν μια προσέγγιση ότι ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός χωρίζονται από σινικά τείχη. Αυτή η κατεύθυνση ενθάρυνε μια στροφή στα κόμματα της Αριστεράς στη Δύση σε μια φυσιογωμία μεταρρύθμισης, κοντά στη σοσιαλδημοκρατία ή έστω την αριστερή της εκδοχή. Δεν συνάντησε όμως μια αμοιβαία υποχώρηση από το καπιταλιστικό στρατόπεδο που είδε στην Περεστρόικα μια διάθεση υποχωρήσεων από την ηγεσία του σοσιαλιστικού κόσμου. Δεν είχε άδικο όπως έδειξε η ζωή…

Οι Στόχοι του Έθνους: Απόφαση-Διακήρυξη της κε του ΚΚΕ (εσ.)

Οι Στόχοι του Έθνους είναι το προγραμματικό κείμενο του ΚΚΕ εσωτερικού αμέσως μετά τη μεταπολίτευση. Άμεση συνέχεια του κειμένου αποτέλεσε η ΕΑΔΕ, η στρατηγική της Εθνικής Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Ενότητας και το άνοιγμα σε δυνάμεις ακόμη και της αντιχουντικής δεξιάς. Το κείμενο, με καθοριστική τη συμβολή του Λεωνίδα Κύρκου στη διαμόρφωσή του, χαρακτήρισε το ΚΚΕ εσ. και τη συζήτηση εντός του από τα χρόνια που ακολούθησαν τη δικτατορία του 1967 μέχρι και τη διάλυση του κόμματος το 1986.

Είχε προηγηθεί στη διάρκεια της χούντας η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη συμμετοχή στη λεγόμενη «φιλελευθεροποίηση» του Μαρκεζίνη, ο οποίος ετοίμαζε μια παρωδία εκλογών για διασώσει το χουντικό καθεστώς, την οποία ματαίωσε η εξέγερση του Πολυτεχνείου με συμβολή και των φοιτητών του ΚΚΕ εσ.

Με το κείμενο αυτό το κυρίαρχο ρεύμα στο ΚΚΕ εσ. επιχειρεί να διαμορφώσει το πλαίσιο της ελληνικής εκδοχής του ευρωκομμουνισμού. Στην πράξη έμοιαζε να προσπαθεί να επαναφέρει την πολιτική φυσιογνωμία της προδικτατορικής ΕΔΑ, κάτι που στην εποχή της μεταπολίτευσης αποξένωσε από ριζοσπαστικές δυνάμεις το ΚΚΕ εσ. και έδωσε το προβάδισμα στο ΚΚΕ στην έκφραση του κομμουνιστικού κινήματος.

Τόσο το κείμενο, όσο κυρίως η εξέλιξη των πραγμάτων, η στάση των ανθρώπων και η φυσιογνωμία των πολιτικών ρευμάτων, έδειξαν ότι τελικά το εγχείρημα ήταν μια απόπειρα να κλείσει το χάσμα ανάμεσα στο κομμουνιστικό και το σοσιαλιστικό κίνημα, με την ιδεολογική υποταγή του πρώτου στο δεύτερο, ακόμη και όταν αυτό υιοθετούσε όλο και περισσότερο νεοφιλελεύθερες και νεοσυντηρητικές απόψεις, ειδικά με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού.